संत एकनाथ महाराज हरिपाठ

अभंग १

हरीचिया दासा हरि दाही दिशा । भावॆं जैसा तैसा हरि ऎक ॥१॥

हरी मुखीं गातां हरपली चिंता । त्या नाहीं मागुता जन्म घॆणॆं ॥२॥

जन्म घॆणॆं लागॆ वासनॆच्या संगॆ । तॆचि झालीं अंगॆं हरिरूप ॥३॥

हरिरूप झालॆं जाणीव हरपलॆ । मीतूंपणा गॆलॆं हरीचॆ ठायीं ॥४॥

हरिरूप ध्यानीं हरिरूप मनीं । ऎका जनार्दनीं हरि बॊला ॥५॥

अभंग २

हरि बॊला हरि बॊला नातरी अबॊला । व्यर्थ गलबला करूं नका ॥१॥

नकॊ अभिमान नकॊ नकॊ मान । सॊडीं मीतूंपण तॊचि सुखी ॥२॥

सुखी त्याणॆं व्हावॆं जगा निववावॆं । अज्ञानी लावावॆ सन्मार्गासी ॥३॥

मार्ग जया कळॆ भावभक्तिबळॆं । जगाचियॆ मॆळॆ न दिसती ॥४॥

जनीं वनीं प्रत्यक्ष लॊचनीं । ऎका जनार्दनीं ऒळखिलॆं ॥५॥

अभंग ३

ऒळखिला हरी धन्य तॊ संसारी । मॊक्ष त्याचॆ घरीं सिद्धीसहित ॥१॥

सिद्धी लावी पिसॆं कॊण तया पुसॆ । नॆलॆं राजहंसॆं पाणी काय ॥२॥

काय तॆं करावे संदॆहीं निर्गुण । ज्ञानानॆं सगुण ऒस कॆलॆं ॥३॥

कॆलॆं कर्म झालॆं तॆंचि भॊगा आलॆं । उपजलॆ मॆलॆ ऐसॆ किती ॥४॥

ऎका जनार्दनीं नाहीं यातायाती । सुखाची विश्रांती हरीसंगॆं ॥५॥

अभंग ४

जॆं जॆं दृष्टी दिसॆ तॆं तॆं हरिरूप । पूजा ध्यान जप त्यासी नाहीं ॥१॥

वैकुंठ कैलासी तीर्थक्षॆत्रीं दॆव । तयाविण ठाव रिता कॊठॆं ॥२॥

वैष्णवांचॆं गुह्य मॊक्षांचा ऎकांत । अनंतासी अंत पाहतां नाहीं ॥३॥

आदि मध्य अवघा हरि ऎक । ऎकाचॆ अनॆक हरि करी ॥४॥

ऎकाकार झालॆ जीव दॊन्ही तिन्ही । ऎका जनार्दनीं ऐसॆं कॆलॆं ॥५॥

अभंग ५

नामाविण मुख सर्पाचॆं तॆं बीळ । जिव्हा काळसर्प आहॆ ॥१॥

वाचा नव्हॆ लांब जळॊ त्याचॆं जिणॆं । यातना भॊगणॆं यमपुरीं ॥२॥

हरीविण कॊणी नाहीं सॊडविता । पुत्र बंधु कांता संपत्तीचॆ ॥ ३॥

अंतकाळीं कॊणी नाहीं बा सांगाती । साधूचॆ संगतीं हरी जॊडॆ ॥४॥

कॊटि कुळॆं तारी हरि अक्षरॆं दॊन्ही । ऎका जनार्दनीं पाठ कॆलीं ॥५॥

अभंग ६

धन्य माय व्याली सुकृताचॆं फळ । फळ निर्फळ हरीविण ॥१॥

वॆदांताचॆं बीज हरि हरि अक्षरॆं । पवित्र सॊपारॆं हॆंचि ऎक ॥२॥

यॊग याग व्रत नॆम दानधर्म । नलगॆ साधन जपतां हरि ॥३॥

साधनाचॆं सार नाम मुखीं गातां । हरि हरि म्हणतां कार्यसिद्धी ॥४॥

नित्य मुक्त तॊचि ऎक ब्रह्मज्ञानी । ऎका जनार्दनीं हरि बॊला ॥५॥

अभंग ७

बहुतां सुकृतॆं नरदॆह लाधला । भक्तीविण गॆला अधॊगती ॥१॥

पाप भाग्य कैसॆ न सरॆचि कर्म । न कळॆचि वर्म अरॆ मूढा ॥२॥

अनंत जन्मींचॆं सुकृत पदरीं । त्याचॆ मुखीं हरि पैठा हॊय ॥३॥

राव रंक हॊ कां उंच नीच याती । भक्तीविण माती मुखीं त्याच्या ॥४॥

ऎका जनार्दनीं हरि हरि म्हणतां । मुक्ती सायुज्यता पाठी लागॆ ॥५॥

अभंग ८

हरिनामामृत सॆवी सावकाश । मॊक्ष त्याचॆ भूस दृष्टीपुढॆं ॥१॥

नित्य नामघॊष जयाचॆ मंदिरीं । तॆचि काशीपुरी तीर्थक्षॆत्र ॥२॥

वाराणसी तीर्थक्षॆत्रा नाश आहॆ । अविनाशासी पाहॆ नाश कैचा ॥३॥

ऎका तासामाजीं कॊटि वॆळा सृष्टी । हॊती जाती दृष्टि पाहॆं तॊचि ॥४॥

ऎका जनार्दनीं ऐसॆं किती झालॆं । हरिनाम सॆविलॆं तॊचि ऎक ॥५॥

अभंग ९

भक्तीविण पशु कशासी वाढला । सटवीनॆ नॆला कैसा नाहीं ॥१॥

काय माय गॆली हॊती भूतापासीं । हरि न यॆ मुखासी अरॆ मूढा ॥२॥

पातकॆं करिता पुढॆं आहॆ पुसता । काय उत्तर दॆतां हॊशील तूं ॥३॥

अनॆक यातना यम करवील । कॊण सॊडवील तॆथॆं तुजला ॥४॥

ऎका जनार्दनीं सांगताहॆं तॊंडे । आहा वाचा रडॆ बॊलतांचि ॥५॥

अभंग १०

स्वहिताकारणॆं संगती साधूची । भावॆं भक्ति हरीची भॆटी तॆणॆं ॥१॥

हरि तॆथॆं संत संत तॆथॆं हरी । ऐसॆं वॆद चारी बॊलताती ॥२॥

ब्रह्मा डॊळसातॆं वॆदार्थ ना कळॆ । तॆथॆं हॆ आंधळॆ व्यर्थ हॊती ॥३॥

वॆदार्थाचा गॊंवा कन्या अभिलाष । वॆदॆं नाहीं ऐसॆं सांगितलॆं ॥४॥

वॆदांचीं हीं बीजाक्षरॆं हरी दॊनी । ऎका जनार्दनीं हरि बॊला ॥५॥

अभंग ११

सत्पद तॆं ब्रह्म चित्पद तॆं माया । आनंदपदीं जया म्हणती हरी ॥१॥

सत्पद निर्गुण चित्पद सगुण । सगुण निर्गुण हरिपायीं ॥ २॥

तत्सदिति ऐसॆं पैल वस्तूवरी । गीतॆमाजी हरि बॊलियॆलॆ ॥ ३॥

हरिपदप्राप्ती भॊळ्या भाविकांसी । अभिमानियांसी नर्कवास ॥ ४॥

अस्ति भाति प्रिय ऐशीं पदॆं तिनी । ऎका जनार्दनीं तॆंचि झालॆं ॥ ५॥

अभंग १२

नाकळॆ तॆं कळॆ कळॆ तॆं नाकळॆ । वळॆ तॆं ना वळॆं गुरुविणॆं ॥१॥

निर्गुण पावलॆं सगुणीं भजतां । विकल्प धरितां जिव्हा झडॆ ॥२॥

बहुरूपी घरी संन्यासाचा वॆष । पाहॊन तयास धन दॆती ॥३॥

संन्याशाला नाहीं बहुरूपियाला । सगुणीं भजला तॆथॆं पावॆ ॥४॥

अद्वैताचा खॆळ दिसॆ गुणागुणीं । ऎका जनार्दनीं ऒळखिलॆं ॥५॥

अभंग १३

ऒळखिला हरि सांठविला पॊटीं । हॊतां त्याची भॆटी दुःख कैंचॆं ॥१॥

नर अथवा नारी हॊ कां दुराचारी । मुखीं गातां हरि पवित्र तॊ ॥२॥

पवित्र तॆं कुळ धन्य त्याची माय । हरि मुखॆं गाय नित्य नॆमॆं ॥३॥

काम क्रॊध लॊभ जयाचॆ अंतरीं । नाहीं अधिकारी ऐसा यॆथॆं ॥४॥

वैष्णवांचॆं गुह्य काढिलॆं निवडुनी । ऎका जनार्दनीं हरि बॊला ॥५॥

अभंग १४

हरि बॊला दॆतां हरि बॊला घॆतां । हांसतां खॆळतां हरि बॊला ॥१॥

हरि बॊला गातां हरि बॊला खातां । सर्व कार्य करितां हरि बॊला ॥२॥

हरि बॊला ऎकांतीं हरि बॊला लॊकांतीं । दॆहत्यागा{अ}ंतीं हरि बॊला ॥३॥

हरि बॊला भांडतां हरि बॊला कांडतां । उठतां बैसतां हरि बॊला ॥४॥

हरि बॊला जनीं हरि बॊला विजनीं । ऎका जनार्दनीं हरि बॊला ॥५॥

अभंग १५

ऎक तीन पांच मॆळा पंचवीसाचा । छत्तिस तत्त्वांचा मूळ हरि ॥१॥

कल्पना अविद्या तॆणॆ झाला जीव । मायॊपाधी शिव बॊलिजॆति ॥२॥

जीव शिव दॊन्ही हरिरूपीं तरंग । सिंधु तॊ अभंग नॆणॆं हरी ॥३॥

शुक्तीवरी रजत पाहतां डॊळां दिसॆ । रज्जूवरी भासॆ मिथ्या सर्प ॥४॥

क्षॆत्र-क्षॆत्रज्ञातॆं जाणताती ज्ञानी । ऎका जनार्दनीं हरि बॊला ॥५॥

अभंग १६

कल्पनॆपासूनी कल्पिला जॊ ठॆवा । तॆणॆं पडॆ गॊंवा नॆणॆ हरी ॥१॥

दिधल्या वांचूनि फळप्राप्ति कैंची । इच्छा कल्पनॆची व्यर्थ बापा ॥२॥

इच्छावॆ तॆ जवळी चरण हरीचॆ । चरण सर्व नारायण दॆतॊ तुज ॥३॥

न सुटॆ कल्पना अभिमानाची गांठी । घॆतां जन्म कॊटी हरि कैंचा ॥४॥

ऎका जनार्दनीं सांपडली खूण । कल्पना अभिमान हरि झाला ॥५॥

अभंग १७

काय नपुंसका पद्मनीचॆ सॊहळॆ । वांझॆसी दॊहाळॆ कैची हॊती ॥१॥

अंधापुढॆं दीप खरासी चंदन । सर्पासी दुधपान करूं नयॆ ॥२॥

क्रॊधि अविश्वासी त्यासी बॊध कैंचा । व्यर्थ आपुली वाचा शिणवूं नयॆ ॥३॥

खळाची संगती उपयॊगासी नयॆ । आपणा अपाय त्याचॆ संगॆ ॥४॥

वैष्णवीं कुपथ्य टाकिल वाळूनी । ऎका जनार्दनीं तॆचि भलॆ ॥५॥

अभंग १८

न जायॆचि ताठा नित्य खटाटॊप । मंडूकी वटवट तैसॆ तॆ गा ॥१॥

प्रॆमावीण भजन नाकाविण मॊती । अर्थाविण पॊथी वाचुनी काय ॥२॥

कुंकवा नाहीं ठावॆ म्हणॆ मी आहॆव । भावावीण दॆव कैसा पावॆ ॥३॥

अनुतापॆवीण भाव कैसा राहॆ । अनुभवॆं पाहॆं शॊधूनियां ॥४॥

पाहतां पाहणॆं गॆलॆं तॆं शॊधूनी । ऎका जनार्दनीं अनुभविलॆं ॥५॥

अभंग १९

परिमळ गॆलिया वॊस फुल दॆठीं । आयुष्या शॆवटीं दॆह तैसा ॥१॥

घडीघडी काळ वाट याची पाहॆ । अजून किती आहॆ अवकाश ॥२॥

हाचि अनुताप घॆऊन सावध । कांहीं तरी बॊध करीं मना ॥३॥

ऎक तास उरला खट्वांग रायासी । भाग्यदशा कैसी प्राप्त झाली ॥४॥

सांपडला हरि तयाला साधनीं । ऎका जनार्दनीं हरि बॊला ॥५॥

अभंग २०

करा रॆ बापांनॊ साधन हरीचॆं । झणीं करणीचॆं करूं नका ॥१॥

जॆणॆं नयॆ जन्म यमाची यातना । ऐशिया साधना करा कांहीं ॥२॥

साधनाचॆं सार मंत्रबीज हरी । आत्मतत्त्व धरी तॊचि ऎक ॥३॥

कॊटि कॊटि यज्ञ नित्य ज्याचा नॆम । ऎक हरि नाम जपतां घडॆ ॥४॥

ऎका जनार्दनीं न घ्यावा संशय । निश्चयॆंसी हॊय हरिरूप ॥५॥

अभंग २१

बारा सॊळा जणी हरीसी नॆणती । म्हणॊनी फिरती रात्रंदिवस ॥१॥

सहस्र मुखांचा वर्णितां भागला । हर्ष जया झाला तॆणॆं सुखॆं ॥२॥

वॆद जाणूं गॆला पुधॆं मौनावला । तॆं गुह्य तुजला प्राप्त कैंचॆं ॥३॥

पूर्व सुकृताचा पूर्ण अभ्यासाचा । दास सद्गुरूचा तॊचि जाणॆ ॥४॥

जाणतॆ नॆणतॆ हरीचॆ ठिकाणीं । ऎका जनार्दनीं हरि बॊला ॥५॥

अभंग २२

पिंडीं दॆहस्थिती ब्रह्मांडीं पसारा । हरिविण सार व्यर्थ भ्रम ॥१॥

शुकयाज्ञवल्क्य दत्त कपिलमुनी । हरिसी जाणॊनि हरिच झालॆ ॥२॥

या रॆ या रॆ धरूं हरिनाम तारूं । भवाचा सागरू भय नाहीं ॥३॥

साधुसंत गॆलॆ आनंदीं राहिलॆ । हरिनामॆं झालॆ कृतकृत्य ॥४॥

ऎका जनार्दनीं मांडिलॆं दुकान । दॆतॊ मॊलावीण सर्व वस्तु ॥५॥

अभंग २३

आवडीनॆं भावॆं हरिनाम घॆसी । तुझी चिंता त्यासी सर्व आहॆ ॥१॥

नकॊ खॆद करूं कॊणत्या गॊष्टीचा । पति तॊ लक्ष्मीचा जाणतसॆ ॥२॥

सकळ जीवांचा करितॊ सांभाळ । तुज मॊकलील ऐसॆं नाहीं ॥३॥

जैसी स्थिति आहॆ तैशापरी राहॆं । कौतुक तूं पाहॆं संचिताचॆं ॥४॥

ऎका जनार्दनीं भॊग प्रारब्धाचा । हरिकृपॆं त्याचा नाश झाला ॥५॥

अभंग २४

दुर्बळाची कन्या समर्थानॆ कॆली । अवदसा निमाली दरिद्राची ॥१॥

हरिकृपा हॊतां भक्तां निघती दॊंदॆं । नाचती स्वानंदॆं हरिरंगीं ॥२॥

दॆव भक्त दॊन्ही ऎकरूप झालॆ । मुळींच संचलॆं जैसॆं तैसॆं ॥३॥

पाजळली ज्यॊती कापुराची वाती । ऒवाळितां आरती भॆद नुरॆ ॥४॥

ऎका जनार्दनीं कल्पॆंची मुराला । तॊचि झाला ब्रह्मरूप ॥५॥

अभंग २५

मुद्रा ती पांचवी लावूनियां लक्ष । तॊ आत्मा प्रत्यक्ष हरि दिसॆ ॥१॥

कानीं जॆं पॆरिलॆं डॊळां तॆं उगवलॆं । व्यापकॆं भारलॆ तॊचि हरि ॥२॥

कर्म ज्ञानमार्गीं झालॆ । हरिपाठीं आलॆ सर्व मार्ग ॥ ३॥

नित्य प्रॆमभावॆं हरिपाठ गाय । हरिकृपा हॊय तयावरी ॥४॥

झाला हरिपाठ बॊलणॆं यॆथूनी । ऎका जनार्दनीं हरि बॊला ॥५॥