संत तुकाराम अभंग गाथा १२०१ ते १३००

संत तुकाराम गाथा

अभंग १२०१ ते १३००

अभंग १२०१

नामाची आवडी तोचि जाणा देव । न धरी संदेह कांहीं मनीं ॥१॥
ऐसें मी हें नाहीं बोलत नेणता । आनुनि संमता संतांचिया ॥ध्रु.॥
नाम ह्मणे तया आणीक साधन । ऐसें हें वचन बोलो नये ॥२॥
तुका ह्मणे सुख पावे या वचनीं । ज्याचीं शुद्ध दोन्ही मायबापें ॥३॥

अभंग १२०२

सुखें होतो कोठे घेतली सुती । बांधविला गळा आपुले हातीं ॥१॥
काय करूं बहु गुंतलों आतां । नये सरतां मागें पुढें ॥ध्रु.॥
होते गांठी तें सरलें येतां । आणीक माथां रीण जालें ॥२॥
सोंकरिलियाविण गमाविलें पिक । रांडापोरें भिके लावियेलीं ॥३॥
बहुतांचीं बहु घेतलीं घरें । न पडे पुरें कांहीं केल्या ॥४॥
तुका ह्मणे काही न धरावी आस । जावे हे सर्वस्व टाकोनिया ॥५॥

अभंग १२०३

न मनावे तैसे गुरूचे वचन । जेणें नारायण अंतरे ते।
आड आला ह्मुन फोडियेला डोळा । बिळनें आंधळा शुक्र केला ॥१॥
करी देव तरी काय नव्हे एक । कां तुह्मी पृथक सिणा वांयां ॥ध्रु.॥
उलंघुनि भ्रताराची आज्ञा । अन्न ॠषिपत्न्या घेउनि गेल्या ।
अवघे चि त्यांचें देवें केलें काज । धर्म आणि लाज राखियेली ॥२॥
पितियासी पुत्रें केला वैराकार । प्रल्हादें असुर मारविला ।
बहुत विघ्नें केलीं तया आड । परि नाहीं कैवाड सांडियेला ॥३॥
गौळणी करिती देवाशीं व्यभिचार । सांडुनी आचार भ्रष्ट होती ।
तया दिले ते कोणासी नाही । अवघा अंतर्बाही तोचि जाला ॥४॥
देव जोडे ते करावे अधर्म । अंतरे तें कर्म नाचरावें ।
तुका ह्मणे हा जाणतो कळवळा । ह्मणोनि अजामेळा उद्धरिलें॥५॥

अभंग १२०४

अरे गििळले हो संसारें । कांहीं तरि राखा खरें । दिला करुणाकरें । मनुष्यदेह सत्संग ॥१॥
येथें न घलीं न घलीं आड । संचितसा शब्द नाड । उठाउठीं गोड । बीजें बीज वाढवा ॥ध्रु.॥
केलें ते क्रियमाण । जालें तें संचित ह्मण । प्रारब्ध जाण । उरवरित उरले तें ॥२॥
चित्त खोटें चालीवरि । रोग भोगाचे अंतरीं। रसने अनावरी । तुका ह्मणे ढुंग वाहे ॥३॥

अभंग १२०५

अग्न तापलिया काया चि होमे । तापत्रयें संतप्त होती ।
संचित क्रियमाण प्रारब्ध तेथें । न चुके संसारिस्थति ।
राहाटघटिका जैसी फिरतां चि राहिली । भरली जाती एके रितीं ।
साधीं हा प्रपंच पंचाय अग्न । तेणें पावसील निजशांती रे ॥१॥
नारायणनाम नारायणनाम । नित्य करीं काम जिव्हामुखें ।
जन्मजराव्याधि पापपुण्य तेथें । नासती सकळ ही दुःखें ॥ध्रु.॥
शीत उष्ण वन सेवितां कपाट । आसनसमाधी साधीं ।
तप तीर्थ दान व्रत आचरण। यज्ञ नाना मन बुद्धी ।
भोगाभोग तेथें न चुकती प्रकार जन्मजरादुःखव्याधि।
साहोनि काम क्रोध अहंकार । आश्रमीं अविनाश साधीं ॥२॥
घोकितां अक्षर अभिमानविधि । निषेध लागला पाठी ।
वाद करितां निंदा घडती दोष होय वज्रलेपो भविष्यति ।
दूषणाचें मूळ भूषण तुका ह्मणे । सांडीं मिथ्या खंती ।
रिघोनि संतां शरण सर्वभावें । राहें भलतिया िस्थती ॥३॥

अभंग १२०६

नव्हे गुरुदास्य संसारियां । वैराग्य तरी भेणें कांपे विषयां । तैसें नाम पंढरीराया । जया सायास न लगती ॥१॥
ह्मणोनि गोड सर्वभावें । आंघोळी न लगे तोंड धुवावें । अर्थचाड जीवें । न लगे भ्यावें संसारा ॥ध्रु.॥
कर्मा तंव न पुरे संसारिक । धर्म तंव फळदायक । नाम विठ्ठलाचें एक । नाशी दुःख भवाचें ॥२॥
न लगे सांडणें मांडणें । आगमनिगमाचें देखणें । अवघें तुका ह्मणे। विठ्ठलनामें आटलें ॥३॥

अभंग १२०७

नये इच्छूं सेवा स्वइच्छा जगाची । अवज्ञा देवाची घडे तेणें ॥१॥
देहाचा निग्रही त्याचें तो सांभाळी । मग नये किळ अंगावरी ॥ध्रु.॥
आपलिया इच्छा माता सेवा करी । न बाधी ते थोरी येणें क्षोभें ॥२॥
तुका ह्मणे सांडा देखीचे दिमाख । मोडसीचें दुःख गांड फाडी ॥३॥

अभंग १२०८

सत्य सत्यें देतें फळ । नाहीं लागत चि बळ ॥१॥
ध्यावे देवाचे ते पाय । धीर सकळ उपाय ॥ध्रु.॥
करावी च चिंता। नाहीं लागती तत्वता ॥२॥
तुका ह्मणे भावें । शरण ह्मणवितां बरवें ॥३॥

अभंग १२०९

साधक जाले कळी । गुरुगुडीची लांब नळी ॥१॥
पचीं पडे मद्यपान । भांगभुकाऩ हें साधन ॥ध्रु.॥
अभेदाचें पाठांतर । अति विषयीं पडिभर ॥२॥
चेल्यांचा सुकाळ । पिंड दंड भंगपाळ ॥३॥
सेवा मानधन । बरे इच्छेनें संपन्न ॥४॥
सोंगाच्या नरकाडी । तुका बोडोनियां सोडी ॥५॥

अभंग १२१०

मज पाहातां हें लटिकें सकळ । कोठें मायाजाळ दावीं देवा ॥१॥
कोणाचा कोणासीं न धरे संबंध । आहे शुद्धबुद्ध ठायींचे ठायीं ॥ध्रु.॥
काढा काढा जी मोह बुंथा जाळ । नका लावूं बळें वेड आह्मां ॥२॥
जीव शिव कां ठेवियेलीं नांवें । सत्य तुह्मां ठावें असोनियां ॥३॥
सेवेच्या अभिळासें न धरा चि विचार । आह्मां दारोदार हिंडविलें ॥४॥
आहे तैसें आतां कळलियावरी । परतें सांडा दुरी दुजेपण ॥५॥
तुका ह्मणे काय छायेचा अभिलाष। हंस पावे नाश तारागणीं ॥६॥

अभंग १२११

पंचभूतांचा गोंधळ । केला एकेठायीं मेळ । लाविला सबळ । अहंकार त्यापाठीं ॥१॥
तेथें काय मी तें माझें । कोण वागवी हें ओझें । देहा केवीं रिझे । हें काळाचें भातुकें ॥ध्रु.॥
जीव न देखे मरण । धरी नवी सांडी जीर्ण । संचित प्रमाण । भोगा शुभा अशुभा ॥२॥
इच्छा वाढवी ते वेल । खुंटावा तो खरा बोल । तुका ह्मणे मोल । झाकलें तें पावेल ॥३॥

अभंग १२१२

पुसावेंसें हें चि वाटे । जें जें भेटे तयासी ॥१॥
देव कृपा करील मज । काय लाज राखील ॥ध्रु.॥
अवघियांचा विसर जाला। हा राहिला उदेग ॥२॥
तुका ह्मणे चिंता वाटे । कोण भेटे सांगेसें॥३॥

अभंग १२१३

जाळा तुह्मी माझें जाणतें मीपण । येणें माझा खुण मांडियेला ॥१॥
खादलें पचे तरि च तें हित । ओकलिया थीत पिंड पीडी ॥ध्रु.॥
तरि भलें भोगे जोडिलें तें धन । पडिलिया खानें जीवनासी ॥२॥
तुका ह्मणे मज तारीं गा विठ्ठला । नेणतां चि भला दास तुझा ॥३॥

अभंग १२१४

याती मतिहीन रूपें लीन दीन । आणीक अवगुण जाणोनियां ॥१॥
केला त्या विठ्ठलें माझा अंगीकार । ऐसा हा विचार जाणोनियां ॥ध्रु.॥
जें कांहीं करितों तें माझे स्वहित । आली हे प्रचित कळों चित्ता ॥२॥
जालें सुख जीवा आनंद अपार । परमानंदें भार घेतला माझा ॥३॥
तुका ह्मणे यासी नांवाचा अभिमान। ह्मणोनि शरण तारी बळें ॥४॥

अभंग १२१५

बहु उतावीळ भक्तीचिया काजा । होसी केशीराजा मायबापा ॥१॥
तुझ्या पायीं मज जालासे विश्वास । ह्मणोनियां आस मोकलिली ॥ध्रु.॥
ॠषि मुनि सिद्ध साधक अपार । कळला विचार त्यांसी तुझा ॥२॥
नाहीं नास तें सुख दिलें तयांस । जाले जे उदास सर्वभावें ॥३॥
तुका ह्मणे सुख न माये मानसीं । धरिले जीवेंसी पाय तुझे ॥४॥

अभंग १२१६

माया मोहोजाळीं होतों सांपडलों । परि या विठ्ठला कृपा आली ॥१॥
काढूनि बाहेरि ठेविलों निराळा । कवतुक डोळां दाखविलें ॥ध्रु.॥
नाचे उडे माया करी कवतुक । नासिवंत सुखें साच केलीं ॥२॥
रडे काुंफ्दे दुःखें कुटितील माथा । एकासी रडतां तें ही मरे ॥३॥
तुका ह्मणे मज वाटतें नवल । मी माझे बोल ऐकोनियां ॥४॥

अभंग १२१७

देहभाव आह्मी राहिलों ठेवूनि । निवांत चरणीं विठोबाच्या ॥१॥
आमुच्या हिताचा जाणोनि उपाव । तो चि पुढें देव करीतसे ॥ध्रु.॥
ह्मणउनी नाहीं सुख दुःख मनीं । ऐकिलिया कानीं वचनाचें ॥२॥
जालों मी निःसंग निवांत एकला । भार त्या विठ्ठला घालूनियां ॥३॥
तुका ह्मणे जालों जयाचे अंकित । तो चि माझें हित सर्व जाणे ॥४॥

अभंग १२१८

आलें फळ तेव्हां राहिलें पिकोन । जरी तें जतन होय देंठीं ॥१॥
नामें चि सििद्ध नामें चि सििद्ध । व्यभिचारबुिद्ध न पवतां ॥ध्रु.॥
चालिला पंथ तो पावइऩल ठाया । जरि आड तया नये कांहीं ॥२॥
तुका ह्मणे मध्यें पडती आघात । तेणें होय घात हाणी लाभ ॥३॥

अभंग १२१९

निरोधाचें मज न साहे वचन । बहु होतें मन कासावीस ॥१॥
ह्मणऊनि जीवा न साहे संगति । बैसतां एकांतीं गोड वाटे ॥ध्रु.॥
देहाची भावना वासनेचा संग । नावडे उबग आला यांचा ॥२॥
तुका ह्मणे देव अंतरे ज्यामुळें । आशामोहोजाळें दुःख वाढे ॥३॥

अभंग १२२०

तुजशीं संबंध चि खोटा । परता परता रे थोंटा ॥१॥
देवा तुझें काय घ्यावें । आप आपणां ठकावें ॥ध्रु.॥
जेथें मुदल न ये हातां । व्याज मरावें लेखितां ॥२॥
तुका ह्मणे ऐसा । त्रिभुवनीं तुझा ठसा ॥३॥

अभंग १२२१

या चि हाका तुझे द्वारीं । सदा देखों रिणकरी ॥१॥
सदा करिसी खंड दंड । देवा बहु गा तूं लंड ॥ध्रु.॥
सुखें गोविसी भोजना । लपवूनियां आपणां ॥२॥
एकें एक बुझाविसी । तुका ह्मणे ठक होसी ॥३॥

अभंग १२२२

आह्मी जाणों तुझा भाव । दृढ धरियेले पाव ॥१॥
फांकुं नेदूं चुकावितां । नेघों थोडें बहु देतां ॥ध्रु.॥
बहुता दिसाचें लिगाड । आलें होत होत जड ॥२॥
तुका ह्मणे आतां । नेघें सर्वस्व ही देतां ॥३॥

अभंग १२२३

रिण वैर हत्या । हें तों न सुटे नेंदितां ॥१॥
हें कां नेणां पांडुरंगा । तुह्मी सांगतसां जगा ॥ध्रु.॥
माझा संबंध तो किती। चुकवा लोकाची फजिती ॥२॥
तुका ह्मणे या चि साठीं । मज न घेतां नये तुटी ॥३॥

अभंग १२२४

नाहीं मागितला । तुह्मां मान म्यां विठ्ठला ॥१॥
जे हे करविली फजिती । माझी एवढी जना हातीं ॥ध्रु.॥
नाहीं केला पोट । पुढें घालूनि बोभाट ॥२॥
तुका ह्मणे धरूनि हात । नाहीं नेले दिवानांत ॥३॥

अभंग १२२५

तूं पांढरा स्पटिक मणी । करिसी आणिकां त्याहुनि ॥१॥
ह्मणोनि तुझ्या दारा । न येत ठकती दातारा ॥ध्रु.॥
तुझी ठावी नांदनूक । अवघा बुडविला लोक ॥२॥
तुका ह्मणे ज्याचें घेसी । त्यास हें चि दाखविसी ॥३॥

अभंग १२२६

बोलतों निकुरें । नव्हेत सलगीचीं उत्तरें ॥१॥
माझे संतापलें मन । परपीडा ऐकोन ॥ध्रु.॥
अंगावरि आलें । तोंवरि जाइऩल सोसिलें ॥२॥
तुज भक्तांची आण देवा । जरि तुका येथें ठेवा ॥३॥

अभंग १२२७

बुद्धीचा जनिता लक्षमीचा पति । आठवितां चित्तीं काय नव्हे ॥१॥
आणिकां उपायां कोण वांटी मन । सुखाचें निधान पांडुरंग ॥ध्रु.॥
गीत गावों नाचों छंदें वावों टाळी । वैष्णवांचे मेळीं सुखरूप ॥२॥
अनंत ब्रह्मांडें एके रोमावळी । आह्मी केला भोळीं भावें उभा ॥३॥
लडिका हा केला संवसारसिंधु ॥ मोक्ष खरा बंधु नाहीं पुढें ॥४॥
तुका ह्मणे ज्याच्या नामाचे अंकित । राहिलों नििंश्चत त्याच्या बळें ॥५॥

अभंग १२२८

न लगे मायेसी बाळें निरवावें । आपुल्या स्वभावें ओढे त्यासी ॥१॥
मज कां लागला करणें विचार । ज्याचा जार भार त्याचे मायां ॥ध्रु.॥
गोड धड त्यासी ठेवी न मगतां । समाधान खातां नेदी मना ॥२॥
खेळतां गुंतलें उमगूनी आणी । बैसोनियां स्तनीं लावी बळें ॥३॥
त्याच्या दुःखेंपणें आपण खापरीं । लाही तळीं वरी होय जैसी ॥४॥
तुका ह्मणे देह विसरे आपुला । आघात तो त्याला लागों नेदी ॥५॥

अभंग १२२९

ब्राह्मण तो नव्हे ऐसी ज्यासी बुिद्ध । पाहा श्रुतीमधीं विचारूनि ॥१॥
जयासी नावडे हरिनामकीर्तन । आणीक नृत्य न वैष्णवांचें ॥ध्रु.॥
सत्य त्याचे वेळे घडला व्यभिचार । मातेसी वेव्हार अंत्यजाचा ॥२॥
तुका ह्मणे येथें मानी आनसारिखें । तात्काळ तो मुखें कुष्ट होय ॥३॥

अभंग १२३०

ब्राह्मण तो याती अंतेज असतां । मानावा तत्वता निश्चयेसी ॥१॥
रामकृष्णें नाम उच्चारी सरळें । आठवी सांवळें रूप मनीं ॥ध्रु.॥
शांति क्षमा दया अलंकार अंगीं । अभंग प्रसंगीं धैर्यवंत ॥२॥
तुका ह्मणे गेल्या शडऊर्मी अंगें । सांडुनियां मग ब्रह्मं चि तो ॥३॥

अभंग १२३१

एक करिती गुरु गुरु । भोंवता भारु शिष्यांचा ॥१॥
पुंस नाहीं पाय चारी । मनुष्य परी कुतरीं तीं ॥ध्रु.॥
परस्त्री मद्यपान। पेंडखान माजविलें ॥२॥
तुका ह्मणे निर्भर चित्तीं । अधोगती जावया ॥३॥

अभंग १२३२

एका पुरुषा दोघी नारी । पाप वसे त्याचे घरीं ॥१॥
पाप न लगे धुंडावें । लागेल तेणें तेथें जावें ॥ध्रु.॥
कांहीं दुसरा विचार । न लगे करावा चि फार ॥२॥
असत्य जे वाणी । तेथें पापाची च खाणी ॥३॥
सत्य बोले मुखें । तेथें उचंबळती सुखें ॥४॥
तुका ह्मणे दोन्ही । जवळी च लाभहानी ॥५॥

अभंग १२३३

जळातें संचित । ऐसी आहे धर्म नीत ॥१॥
माझ्या विठोबाचे पाय । वेळोवेळां मनीं ध्याय ॥ध्रु.॥
नेदी कर्म घडों । कोठें आडराणें पडों ॥२॥
तुका ह्मणे मळ । राहों नेदी ताप जाळ ॥३॥

अभंग १२३४

संतापाशीं बहु असावें मर्यादा । फलकटाचा धंदा उर फोडी ॥१॥
वासर तो भुंके गाढवाचेपरी । उडे पाठीवरि दंड तेणें ॥ध्रु.॥
समय नेणें तें वेडें चाहाटळ । अवगुणाचा ओंगळ मान पावे ॥२॥
तुका ह्मणे काय वांयां चाळवणी । पिटपिटघाणी हागवणेची ॥३॥
व घेसी तरी घेइप संताची भेटी । आणीक ते गोष्टी नको मना ॥१॥
सर्वभावें त्यांचें देव भांडवल । आणीक ते बोल न बोलती ॥ध्रु.॥
करिसील तो करीं संतांचा सांगत । आणीक ते मात नको मना ॥२॥
बैससी तरी बैस संतां च मधीं । आणीक ते बुिद्ध नको मना ॥३॥
जासी तरि जाइप संतांचिया गांवां । होइऩल विसावा तेथें मना ॥४॥
तुका ह्मणे संत सुखाचे सागर । मना निरंतर धणी घेइप ॥५॥

अभंग १२३५

संतांचिये गांवीं प्रेमाचा सुकाळ । नाहीं तळमळ दुःखलेश ॥१॥
तेथें मी राहीन होऊनि याचक । घालितील भीक ते चि मज ॥ध्रु.॥
संतांचिये गांवीं वरो भांडवल । अवघा विठ्ठल धन वित्त ॥२॥
संतांचे भोजन अमृताचे पान । करिती कीर्तन सर्वकाळ ॥३॥
संतांचा उदीम उपदेशाची पेठ । प्रेमसुख साटीं घेती देती ॥४॥
तुका ह्मणे तेथें आणिक नाहीं परी । ह्मणोनि भिकारी जालों त्यांचा ॥५॥

अभंग १२३६

संतांचें सुख जालें या देवा । ह्मणऊनि सेवा करी त्यांची ॥१॥
तेथें माझा काय कोण तो विचार । वर्णावया पार महिमा त्यांचा ॥ध्रु.॥
निर्गुण आकार जाला गुणवंत । घाली दंडवत पूजोनियां ॥२॥
तीथॉ त्यांची इच्छा करिती नित्यकाळ । व्हावया निर्मळ आपणांसी ॥३॥
अष्टमा सिद्धींचा कोण आला पाड । वागों नेदी आड कोणी तया ॥४॥
तुका ह्मणे ते बिळया शिरोमणी । राहिलों चरणीं निकटवासें ॥५॥

अभंग १२३७

जो मानी तो देइऩल काइऩ । न मनी तो नेइऩल काइऩ ॥१॥
आह्मां विठ्ठल सर्वभूतीं । राहो चित्तीं भलतैसा ॥ध्रु.॥
आध्येन तें जना काइऩ । जल्पें वांयांविण ठायीं ॥२॥
वंदी निंदी तुज तो गा। तुका ह्मणे पांडुरंगा ॥३॥

अभंग १२३८

भावबळें कैसा जालासी लाहान । मागें संतीं ध्यान वणिऩयेलें ॥१॥
तें मज उचित करूनियां देवा । दाखवीं केशवा मायबापा ॥ध्रु.॥
पाहोनियां डोळां बोलेन मी गोष्टी । आळंगुनि मिठी देइन पांयीं ॥२॥
चरणीं दृिष्ट उभा राहेन समोर । जोडोनियां कर पुढें दोन्ही ॥३॥
तुका ह्मणे उत्कंठित वासना । पुरवीं नारायणा आर्त माझें ॥४॥

अभंग १२३९

कृपाळु ह्मणोनि बोलती पुराणें । निर्धार वचनें यांचीं मज ॥१॥
आणीक उपाय नेणें मी कांहीं । तुझें वर्म ठायीं पडे तैसें ॥ध्रु.॥
नये धड कांहीं बोलतां वचन । रिघालों शरण सर्वभावें ॥२॥
कृपा करिसी तरि थोडें तुज काम । माझा तरि श्रम बहु हरे ॥३॥
तुका ह्मणे मज दाखवीं श्रीमुख । हरेल या भूक डोिळयांची ॥४॥

अभंग १२४०

सर्वभावें आलों तुज चि शरण । कायावाचामनेंसहित देवा ॥१॥
आणीक दुसरें नये माझ्या मना । राहिली वासना तुझ्या पायीं ॥ध्रु.॥
माझिये वारचें कांहीं जडभारी । तुजविण वारी कोण एक ॥३॥
तुझे आह्मी दास आमुचा तूं ॠणी । चालत दूरूनी आलें मागें ॥३॥
तुका ह्मणे आतां घेतलें धरणें । हिशोबाकारणें भेटी देइप ॥४॥

अभंग १२४१

कइप मात माझे ऐकती कान । बोलतां वचन संतां मुखीं ॥१॥
केला पांडूरंगें तुझा अंगीकार । मग होइल धीर माझ्या जीवा ॥ध्रु.॥
ह्मणऊनि मुख अवलोकितों पाय । हे चि मज आहे थोरी आशा ॥२॥
माझिया मनाचा हा चि विश्वास । न करीं सायास साधनांचे ॥३॥
तुका ह्मणे मज होइऩल भरवसा । तरलों मी ऐसा साच भाव ॥४॥

अभंग १२४२

दोन्ही हात ठेवुनि कटीं । उभा भीवरेच्या तटीं । कष्टलासी साटीं । भिक्तकाजें विठ्ठला ॥१॥
भागलासी मायबापा । बहु श्रम केल्या खेपा । आह्मालागीं सोपा । दैत्या काळ कृतांत ॥ध्रु.॥
होतासी क्षीरसागरीं । मही दाटली असुरीं । ह्मणोनियां घरीं। गौिळयांचे अवतार ॥२॥
केला पुंडलिकें गोवा । तुज पंढरीसि देवा। तुका ह्मणे भावा । साटीं हातीं सांपडसी ॥३॥

अभंग १२४३

गोड जालें पोट धालें । अवचित वाचे आलें । ह्मणतां पाप गेलें । विठ्ठलसें वाचेसी ॥१॥
सत्य माना रे सकळ । उद्धरिला अजामेळ । पातकी चांडाळ । नामासाटीं आपुलिया ॥ध्रु.॥
चित्त पावलें आनंदा । सुखसमाधीतें सदा । ह्मणतां गोविंदा । वेळोवेळां वाचेसी ॥२॥
हें जाणती अनुभवी । जया चाड तो चोजवी । तुका ह्मणे दावी । रूप तें चि अरूपा ॥३॥

अभंग १२४४

आंत हरि बाहेर हरि । हरिनें घरीं कोंडिलें ॥१॥
हरिनें कामा घातला चिरा । वित्तवरा मुकविलें ॥ध्रु.॥
हरिने जीवें केली साटी । पाडिली तुटी सकळांसी ॥२॥
तुका ह्मणे वेगळा नव्हे । हरि भोवे भोंवताला ॥३॥

अभंग १२४५

हरिनें माझें हरिलें चित्त । भार वित्त विसरलें ॥१॥
आतां कैसी जाऊं घरा । नव्हे बरा लौकिक ॥ध्रु.॥
पारखियांसी सांगतां गोटी । घरची कुटी खातील ॥२॥
तुका ह्मणे निवांत राहीं। पाहिलें पाहीं धणीवरि ॥३॥

भुपाळ्या अभंग १२४६

१२४७ बोलोनि दाऊं कां तुह्मी नेणा जी देवा । ठेवाल तें ठेवा ठायीं तैसा राहेन ॥१॥
पांगुळलें मन कांहीं नाठवे उपाय । ह्मणऊनि पाय जीवीं धरूनि राहिलों ॥ध्रु.॥
त्यागें भोगें दुःख काय सांडावें मांडावें । ऐसी धरियेली जीवें माझ्या थोरी आशंका ॥२॥
तुका ह्मणे माते बाळा चुकलिया वनीं । न पवतां जननी दुःख पावे विठ्ठले ॥३॥

अभंग १२४७

ऐसी वाट पाहे कांहीं निरोप कां मूळ । कंा हे कळवळ तुज उमटे चि ना ॥१॥
आवो पांडुरंगे पंढरीचे निवासे । लावूनियां आस चाळवूनी ठेविलें ॥ध्रु.॥
काय जन्मा येवूनियां केली म्यां जोडी। ऐसें घडीघडी चित्तां येतें आठवूं ॥२॥
तुका ह्मणे खरा न पवे चि विभाग । धिकारितें जग हें चि लाहों हिशोबें ॥३॥

अभंग १२४८

कां गा किविलवाणा केलों दीनाचा दीन । काय तुझी हीन शिक्त जालीसी दिसे ॥१॥
लाज येते मना तुझा ह्मणवितां दास । गोडी नाहीं रस बोलिली यासारिखी ॥ध्रु.॥
लाजविलीं मागें संतांची हीं उत्तरें । कळों येतें खरें दुजें एकावरूनि ॥२॥
तुका ह्मणे माझी कोणें वदविली वाणी । प्रसादावांचूनि तुमचिया विठ्ठला ॥३॥

अभंग १२४९

वजळो माझें कर्म वायां केली कटकट । जालें तैसें तंट नाहीं आलें अनुभवा ॥१॥
आता पुढें धीर काय देऊं या मना। ऐसें नारायणा प्रेरिलें तें पाहिजे ॥ध्रु.॥
गुणवंत केलों दोष जाणायासाठीं। माझें माझें पोटीं बळकट दूषण ॥२॥
तुका ह्मणे अहो केशीराजा दयाळा । बरवा हा लळा पािळयेला शेवटीं ॥३॥

अभंग १२५०

कामें नेलें चित्त नेदी अवलोकुं मुख । बहु वाटे दुःख फुटों पाहे हृदय ॥१॥
कां जी सासुरवासी मज केलें भगवंता । आपुलिया सत्ता स्वाधीनता ते नाहीं ॥ध्रु.॥
प्रभातेसि वाटे तुमच्या यावें दर्शना । येथें न चले चोरी उरली राहे वासना ॥२॥
येथें अवघे वांयां गेले दिसती सायास । तुका ह्मणे नास दिसे जाल्या वेचाचा ॥३॥

अभंग १२५१

जळोत तीं येथें उपजविती अंतराय । सायासाची जोडी माझी तुमचे पाय ॥१॥
आतां मज साहे येथें करावें देवा । तुझी घेइप सेवा सकळ गोवा उगवूनि ॥ध्रु.॥
भोगें रोगा जोडोनियां दिलें आणीकां । अरुचि ते हो कां आतां सकळांपासूनि ॥२॥
तुका ह्मणे असो तुझें तुझे मस्तकीं । नाहीं ये लौकिकीं आतां मज वर्तनें ॥३॥

अभंग १२५२

न संगतां तुह्मां कळों येतें अंतर । विश्वीं विश्वंभर परिहार चि न लगे ॥१॥
परि हे अनावर आवरितां आवडी । अवसान ते घडी पुरों देत नाहीं ॥ध्रु.॥
काय उणें मज येथें ठेविलिये ठायीं । पोटा आलों तइपपासूनिया समर्थ ॥२॥
तुका ह्मणे अवघी आवरिली वासना । आतां नारायणा दुसरियापासूनि ॥३॥

अभंग १२५३

तुजसवें आह्मीं अनुसरलों अबळा । नको अंगीं कळा राहों हरी हीन देऊं ॥१॥
सासुरवासा भीतों जीव ओढे तुजपाशीं । आतां दोहऴिवशीं लज्जा राखें आमुची ॥ध्रु.॥
न कळतां संग जाला सहज खेळतां । प्रवर्तली चिंता मागिलांचियावरि ॥२॥
तुका ह्मणे असतां जैसें तैसें बरवें । वचन या भावें वेचुनियां विनटलों ॥३॥

अभंग १२५४

रवि दीप हीरा दाविती देखणे । अदृश्य दर्षने संतांचे नी ॥१॥
त्यांचा महिमा काय वणूप मी पामर । न कळे तो साचार ब्रह्मादिकां ॥ध्रु.॥
तापली चंदन निववितो कुडी । त्रिगुण तो काढी संतसंग ॥२॥
मायबापें पिंड पाळीला माया । जन्ममरण जाया संतसंग ॥३॥
संतांचें वचन वारी जन्मदुःख । मिष्टान्न तें भूकनिवारण ॥४॥
तुका ह्मणे जवळी न पाचारितां जावें । संतचरणीं भावें रिघावया ॥५॥

अभंग १२५५

हरि हरि तुह्मीं ह्मणा रे सकळ । तेणें मायाजाळ तुटइऩल ॥१॥
आणिका नका कांहीं गाबाळाचे भरी । पडों येथें थोरी नागवण ॥ध्रु.॥
भावें तुळसीदळ पाणी जोडा हात । ह्मणावा पतित वेळोवेळां ॥२॥
तुका ह्मणे ही तंव कृपेचा सागर । नामासाटीं पार पाववील ॥३॥

अभंग १२५६

ऐसे कुळीं पुत्र होती । बुडविती पूर्वजा ॥१॥
चाहाडी चोरी भांडवला । वांटा आला भागासी ॥ध्रु.॥
त्याचियानें दुःखी मही । भार तेही न साहे ॥२॥
तुका ह्मणे ग्रामपशु । केला नाशु अयुषा ॥३॥

अभंग १२५७

गांठोळीस धन भाकावी करुणा । दावूनि सज्जना कींव पीडी ॥१॥
नाठेळाची भिक्त कुचराचें बळ । कोरडें वोंगळ मार खाय ॥ध्रु.॥
सांडोव्यासी घाली देवाची करंडी । विल्हाळ त्या धोंडी पूजा दावी ॥२॥
तुका ह्मणे ऐसे माकडाचे छंद । अवघे धंदधंद सिंदळीचे ॥३॥

अभंग १२५८

कैसें असोनि ठाउकें नेणां । दुःख पावाल पुढिले पेणा ॥१॥
आतां जागें रे भाइऩ जागें रे । चोर निजल्या नाडूनि भागे रे ॥ध्रु.॥
आतां नका रे भाइऩ नका रे । आहे गांठीं तें लुटवूं लोकां रे ॥२॥
तुका ह्मणे एकांच्या घायें । कां रे जाणोनि न धरा भये ॥३॥

अभंग १२६०

मुदल जतन जालें । मग लाभाचें काय आलें ॥१॥
घरीं देउनि अंतर गांठी । राख्या पारिख्यां न सुटे मिठी ॥ध्रु.॥
घाला पडे थोडें च वाटे । काम मैंदाचें च पेटे ॥२॥
तुका ह्मणे वरदळ खोटें । फांसे अंतरिंच्या कपटें ॥३॥

अभंग १२६१

मज अंगाच्या अनुभवें । काइऩ वाइऩट बरें ठावें ॥१॥
जालों दोहींचा देखणा । नये मागें पुढें ही मना ॥ध्रु.॥
वोस वसती ठावी । परि हे चाली दुःख पावी ॥२॥
तुका ह्मणे घेऊं देवा । सवें करूनि बोळावा ॥३॥

अभंग १२६२

पाववावें ठाया । ऐसें सवें बोलों तया ॥१॥
भावा ऐसी क्रिया राखे । खोटएा खोटेपणें वाखे ॥ध्रु.॥
न ठेवूं अंतर । कांहीं भेदाचा पदर ॥२॥
तुका ह्मणे जीवें भावें । सत्या मानविजे देवें ॥३॥

अभंग १२६३

मोल देऊनियां सांटवावे दोष । नटाचे ते वेश पाहोनियां ॥१॥
हरिदासां मुखें हरिकथाकीर्तन । तेथें पुण्यें पुण्य विशेषता ॥ध्रु.॥
हरितील वस्त्रें गोपिकांच्या वेशें । पाप त्यासरिसें मात्रागमन ॥२॥
तुका ह्मणे पाहा ऐसें जालें जन । सेवाभिक्तहीन रसीं गोडी ॥३॥

अभंग १२६४

बहुक्षीदक्षीण । आलों सोसुनियां वन ॥१॥
विठोबा विसांवया विसांवया । पडों देइप पायां ॥ध्रु.॥
बहुतां काकुलती । आलों सोसिली फजिती ॥२॥
केली तुजसाटीं । तुका ह्मणे येवढी आटी ॥३॥

अभंग १२६५

कां गा धर्म केला । असोन सत्तेचा आपुला ॥१॥
उभाउभीं पाय जोडीं । आतां फांकों नेदीं घडी ॥ध्रु.॥
नको सोडूं ठाव । आतां घेऊं नेदीं वाव ॥२॥
तुका ह्मणे इच्छा । तैसा करीन सरिसा ॥३॥

अभंग १२६६

तुमची तों भेटी नव्हे ऐसी जाली । कोरडी च बोली ब्रह्मज्ञान ॥१॥
आतां न बोलावें ऐसें वाटे देवा । संग न करावा कोणांसवें ॥ध्रु.॥
तुह्मां निमित्यासी सांपडले अंग । नेदावा हा संग विचारिलें ॥२॥
तुका ह्मणे माझी राहिली वासना । आवडी दर्शनाची च होती ॥३॥

अभंग १२६७

आहे तें चि आह्मी मागों तुजपाशीं । नव्हों तुज ऐसीं क्रियानष्टें ॥१॥
न बोलावीं तों च वर्में बरें दिसे । प्रकट ते कैसे गुण करूं ॥ध्रु.॥
एका ऐसें एका द्यावयाचा मोळा । कां तुह्मां गोपाळा नाहीं ऐसा ॥२॥
तुका ह्मणे लोकां नाहीं कळों आलें । करावें आपुलें जतन तों ॥३॥

अभंग १२६८

आह्मीं याची केली सांडी । कोठें तोंडीं लागावें ॥१॥
आहे तैसा असो आतां चिंतें चिंता वाढते ॥ध्रु.॥
बोलिल्याचा मानी सीण । भिन्न भिन्न राहावें ॥२॥
तुका ह्मणे आह्मांपाशीं । धीराऐसी जतन ॥३॥

अभंग १२६९

आह्मांपाशीं याचें बळ । कोण काळवरी तों ॥१॥
करूनि ठेलों जीवेंसाटीं । होय भेटी तोंवरि ॥ध्रु.॥
लागलों तों न फिरें पाठी । पडिल्या गांठी वांचूनि ॥२॥
तुका ह्मणे अवकाशें । तुमच्या ऐसें होवया ॥३॥

अभंग १२७०

बोलिलें चि बोलें पडपडताळूनि । उपजत मनीं नाहीं शंका ॥१॥
बहुतांची माय बहुत कृपाळ । साहोनि कोल्हाळ बुझाविसी ॥ध्रु.॥
बहुतांच्या भावें वांटिसी भातुकें । बहु कवतुकें खेळविसी ॥२॥
तुका ह्मणे ऐसें जाणतसों वर्म । करणें तो श्रम न वजे वांयां॥३॥

अभंग १२७१

कोठें भोग उरला आतां । आठवितां तुज मज ॥१॥
आड कांहीं नये दुजें । फळ बीजें आणिलें ॥ध्रु.॥
उद्वेग ते वांयांविण। कैंचा सीण चिंतनें ॥२॥
तुका ह्मणे गेला भ्रम । तुमच्या धर्में पायांच्या ॥३॥

अभंग १२७२

संसार तो कोण देखे । आह्मां सखे हरिजन ॥१॥
काळ ब्रह्मानंदें सरे । आवडी उरे संचली ॥ध्रु.॥
स्वप्नीं ते ही नाहीं चिंता । रात्री जातां दिवस ॥२॥
तुका ह्मणे ब्रह्मरसें । होय सरिसें भोजन ॥३॥

अभंग १२७३

पडियेलों वनीं थोर चिंतवनी । उसीर कां आझूनि लावियेला ॥१॥
येइप गा विठ्ठला येइप गा विठ्ठला । प्राण हा फुटला आळवितां ॥ध्रु.॥
काय तुज नाहीं लौकिकाची शंका । आपुल्या बाळका मोकलितां ॥२॥
तुका ह्मणे बहु खंती वाटे जीवा । धरियेलें देवा दुरी दिसे ॥३॥

अभंग १२७४

आपुले गांवींचें न देखेसें जालें । परदेसी एकलें किती कंठूं ॥१॥
ह्मणऊनि पाहें मूळ येतां वाटे । जीवलग भेटे कोणी तरी ॥ध्रु.॥
पाहातां अवघ्या दिसतील दिशा । सकळ ही वोसा दृष्टीपुढें ॥२॥
तुका ह्मणे कोणी न संगे वारता । तुझी वाटे चिंता पांडुरंगा ॥३॥

अभंग १२७५

जन तरी देखें गुंतलें प्रपंचें । स्मरण तें त्याचें त्यासी नाहीं ॥१॥
ह्मणऊनि मागें परतलें मन । घालणीचें रान देखोनियां ॥ध्रु.॥
इंिद्रयांचा गाजे गोंधळ ये ठायीं । फोडीतसे डोइऩ अहंकार ॥२॥
तुका ह्मणे देवा वासनेच्या आटें । केलीं तळपटें बहुतांचीं ॥३॥

अभंग १२७६

धांवे त्यासी फावे । दुजे उगवूनि गोवे ॥१॥
घ्यावें भरूनियां घर । मग नाहीं येरझार ॥ध्रु.॥
धणी उभें केलें । पुंडलिकें या उगलें ॥२॥
तुका ह्मणे ठसा । गेला पडोनियां ऐसा ॥३॥

अभंग १२७७

लाहानपण दे गा देवा । मुंगी साखरेचा रवा ॥१॥
ऐरावत रत्न थोर । तया अंकुशाचा मार ॥ध्रु.॥
ज्याचे अंगीं मोठेपण । तया यातना कठीण ॥२॥
तुका ह्मणे जाण । व्हावें लाहनाहुनि लाहन ॥३॥

अभंग १२७८

निंचपण बरवें देवा । न चले कोणाचा ही दावा ॥१॥
महा पुरें झाडें जाती । तेथें लव्हाळे राहाती ॥ध्रु.॥
येतां सिंधूच्या लहरी । नम्र होतां जाती वरि ॥२॥
तुका ह्मणे कळ । पाय धरिल्या न चले बळ ॥३॥

अभंग १२७९

उष्टएा पत्रावळी करूनियां गोळा । दाखविती कळा कवित्वाची ॥१॥
ऐसे जे पातकी ते नरकीं पचती । जोंवरी भ्रमती चंद्रसूर्य ॥२॥
तुका ह्मणे एक नारायण घ्याइप । वरकडा वाहीं शोक असे ॥३॥

अभंग १२८०

आवडीच्या मतें करिती भजन । भोग नारायणें ह्मणती केला ॥१॥
अवघा देव ह्मणे वेगळें तें काय । अर्थासाठीं डोय फोडूं पाहे ॥ध्रु.॥
लाजे कमंडल धरितां भोपळा । आणीक थीगळा प्रावरणा ॥२॥
शाला गडवे धातुद्रव्यइच्छा चित्तीं । नैश्वर्य बोलती अवघें मुखें ॥३॥
तुका ह्मणें यांस देवा नाहीं भेटी । ऐसे कल्पकोटि जन्म घेतां ॥४॥

अभंग १२८१

ह्मणतां हरिदास कां रे नाहीं लाज । दीनास महाराज ह्मणसी हीना ॥१॥
काय ऐसें पोट न भरे तें गेलें । हालविसी कुले सभेमाजी ॥२॥
तुका ह्मणे पोटें केली विटंबना । दीन जाला जना कींव भाकी ॥३॥

अभंग १२८२

रििद्धसिद्धी दासी कामधेनु घरीं । परि नाहीं भाकरी भक्षावया ॥१॥
लोडें वालिस्तें पलंग सुपति । परि नाहीं लंगोटी नेसावया ॥ध्रु.॥
पुसाल तरि आह्मां वैकुंठींचा वास । परि नाहीं राहएास ठाव कोठें ॥२॥
तुका ह्मणे आह्मी राजे त्रैलोक्याचे । परि नाहीं कोणाचें उणे पुरें ॥३॥

अभंग १२८३

घरोघरीं अवघें जालें ब्रह्मज्ञान । परि मेळवण बहु माजी ॥१॥
निरें कोणापाशीं होय एक रज । तरि द्या रे मज दुर्बळासी ॥ध्रु.॥
आशा तृष्णा माया कालवूनि दोन्ही । दंभ तो दूरोनि दिसतसे ॥२॥
काम क्रोध लोभ सिणवी बहुत । मेळवूनि आंत काळकूट ॥३॥
तुका ह्मणे तेथें कांहीं हातां नये । आयुष्य मोलें जाये वांयांविण ॥४॥

अभंग १२८४

अवघ्या भूतांचें केलें संतर्पण । अवघी च दान दिली भूमि ॥१॥
अवघा चि काळ दिनरात्रशुद्धी । साधियेली विधि पर्वकाळ ॥ध्रु.॥
अवघीं च तीथॉ व्रतें केले याग । अवघें चि सांग जालें कर्म ॥२॥
अवघें चि फळ आलें आह्मां हातां । अवघें चि अनंता समपिऩलें ॥३॥
तुका ह्मणे आतां बोलों अबोलणें । कायावाचामनें उरलों नाहीं ॥४॥

अभंग १२८५

महुरा ऐसीं फळें नाहीं । आलीं कांहीं गळती ॥१॥
पक्वदशे येती थोडीं । नास आढी वेचे तो ॥ध्रु.॥
विरुळा पावे विरुळा पावे । अवघड गोवे सेवटाचे ॥२॥
उंच निंच परिवार देवी। धन्या ठावी चाकरी ॥३॥
झळके तेथें पावे आणी । ऐसे क्षणी बहु थोडे ॥४॥
पावेल तो पैल थडी । ह्मणों गडी आपुला ॥५॥
तुका ह्मणे उभा†यानें । कोण खरें मानितसे ॥६॥

अभंग १२८६

अवघ्या उपचारा । एक मनें चि दातारा ॥१॥
घ्यावी घ्यावी हे चि सेवा । माझी दुर्बळाची देवा ॥ध्रु.॥
अवघियाचा ठाव। पायांवरि जीवभाव ॥२॥
चित्ताचें आसन । तुका करितो कीर्तन ॥३॥

अभंग १२८७

आली सलगी पायांपाशीं । होइल तैसी करीन ॥१॥
आणीक आह्मीं कोठें जावें । येथें जीवें वेचलों ॥ध्रु.॥
अवघ्या निरोपणा भाव । हा चि ठाव उरलासे ॥२॥
तुका ह्मणे पाळीं लळे। कृपाळुवे विठ्ठले ॥३॥

अभंग १२८८

देह आणि देहसंबंधें निंदावीं । इतरें वंदावीं श्वानशूकरें ॥१॥
येणें नांवें जाला मी माझ्याचा झाडा । मोहा नांवें खोडा गर्भवास ॥ध्रु.॥
गृह आणि वित्त स्वदेशा विटावें । इतरा भेटावें श्वापदझाडां ॥२॥
तुका ह्मणे मी हें माझें न यो वाचे । येणें नांवें साचे साधुजन ॥३॥

अभंग १२८९

देवाचिये माथां घालुनियां भार । सांडीं किळवर ओंवाळूनि ॥१॥
नाथिला हा छंद अभिमान अंगीं । निमित्याचे वेगीं सारीं ओझें ॥ध्रु.॥
करुणावचनीं लाहो एकसरें । नेदावें दुसरें आड येऊं ॥२॥
तुका ह्मणे सांडीं लटिक्याचा संग । आनंद तो मग प्रगटेल ॥३॥

अभंग १२९०

देह नव्हे मी हें सरे । उरला उरे विठ्ठल ॥१॥
ह्मणऊनि लाहो करा । काळ सारा चिंतनें ॥ध्रु.॥
पाळणाची नाहीं चिंता । ठाव रिता देवाचा ॥२॥
तुका ह्मणे जीवासाटीं । देव पोटीं पडेल ॥३॥

अभंग १२९१

पृथक मी सांगों किती । धर्म नीती सकळां ॥१॥
अवघियांचा एक ठाव । शुद्ध भाव विठ्ठलीं ॥ध्रु.॥
क्षराअक्षराचा भाग । करा लाग पंढरीये ॥२॥
तुका ह्मणे आगमींचें । मथिलें साचें नवनीत ॥३॥

अभंग १२९२

पुण्यविकरा तें मातेचें गमन । भाडी ऐसें धन विटाळ तो ॥१॥
आत्महत्यारा हा विषयांचा लोभी । ह्मणावें तें नाभी करवी दंड ॥ध्रु.॥
नागवला अल्प लोभाचिये साटीं । घेऊनि कांचवटि परिस दिला ॥२॥
तुका ह्मणे हात झाडिले परत्रीं । श्रम तो चि श्रोत्रीं वेठी केली ॥३॥

अभंग १२९३

अंतरींचें ध्यान । मुख्य या नांवें पूजन ॥१॥
उपाधि तें अवघें पाप । गोड निरसतां संकल्प ॥ध्रु.॥
आज्ञा पाळावी हा धर्म । जाणते हो जाणा वर्म ॥२॥
तुका ह्मणे वृित्त । अविट हे सहज िस्थति ॥३॥

अभंग १२९४

मूळ करणें संतां । नाहीं मिळत उचिता ॥१॥
घडे कासयानें सेवा । सांग ब्रह्मांडाच्या जीवा ॥ध्रु.॥
सागर सागरीं । सामावेसी कैंची थोरी ॥२॥
तुका ह्मणे भावें । शरण ह्मणवितां बरवें ॥३॥

अभंग १२९५

बरवी नामावळी । तुझी महादोषां होळी ॥१॥
जालें आह्मांसी जीवन । धणीवरि हें सेवन ॥ध्रु.॥
सोपें आणि गोड । किती अमृता ही वाड ॥२॥
तुका ह्मणे अच्युता । आमचा कल्पतरु दाता ॥३॥

अभंग १२९६

त्रुशाकाळें उदकें भेटी । पडे मिठी आवडीची ॥१॥
ऐसियाचा हो कां संग । जिवलग संतांचा ॥ध्रु.॥
मिष्टान्नाचा योग भुके । ह्मणतां चुके पुरेसें ॥२॥
तुका ह्मणे माते बाळा । कळवळा भेटीचा ॥३॥

अभंग १२९७

कुचराचे श्रवण । गुणदोषांवरि मन ॥१॥
असोनियां नसे कथे । मूर्ख अभाग्य तें तेथें ॥ध्रु.॥
निरर्थक कारणीं । कान डोळे वेची वाणी ॥२॥
पापाचे सांगाती । तोंडीं ओढाळांचे माती ॥३॥
हिताचिया नांवें । वोस पडिले देहभावें ॥४॥
फजीत करूनि सांडीं । तुका करी बोडाबोडी ॥५॥

अभंग १२९८

जग तरि आह्मां देव । परि हे निंदितों स्वभाव ॥१॥
येतो हिताचा कळवळा । पडती हातीं ह्मुन काळा ॥ध्रु.॥
नाहीं कोणी सखा । आह्मां निपराध पारिखा ॥२॥
उपक्रमें वदे । तुका वर्मासी तें भेदे ॥३॥

अभंग १२९९

सोपें वर्म आह्मां सांगितलें संतीं । टाळ दिंडी हातीं घेउनि नाचा ॥१॥
समाधीचें सुख सांडा ओंवाळून । ऐसें हें कीर्तन ब्रह्मरस ॥ध्रु.॥
पुढती घडे चढतें सेवन आगळें । भिक्तभाग्यबळें निर्भरता ॥२॥
उपजों चि नये संदेह चित्तासी । मुिक्त चारी दासी हरिदासांच्या ॥३॥
तुका ह्मणे मन पावोनि विश्रांती । त्रिविध नासती ताप क्षणें ॥४॥

अभंग १३००

गंगा न देखे विटाळ । तें चि रांजणीं ही जळ ॥१॥
अल्पमहदा नव्हे सरी । विटाळ तो भेद धरी ॥ध्रु.॥
काय खंडिली भूमिका । वर्णा पायरिकां लोकां ॥२॥
तुका ह्मणे अगीविण । बीजें वेगळीं तों भिन्न ॥३॥