भुपाळ्या
१
योगिया दुर्लभ तो म्यां देखिला साजणी ।
पाहता पाहता मना न पुरे धणी ॥१॥
देखिला देखिला माये देवांचा देवो ।
फिटला संदेहो निमाले दुजेपण ॥२॥
अनंत रुपे अनंत वेषें देखिले म्यां त्यासी ।
बाप रखुमादेवीवरू खुण बाणली कैसी ॥३॥
२
अवताराची राशी तो हा उभा विटेवरी ।
शंखचक्रगदापद्म सहित करी ॥१॥
देखिला देखिला देवा आदिदेव बरवा ।
समाधान जीवा पाहता वाटे गे माये ॥२॥
सगुण चतुर्भुज रुपडे तेज पुंजाळती ।
वंदी चरणरज नामा विनवितसे पुढती ॥३॥
३
करूनी विनवणी पायी ठेवितो माथा ।
परिसावी विनंती माझी पंढरीनाथा ॥१॥
अखंडित असावे ऐसे वाटते पायी ।
साहोनि संकोच ठाव थोडासा देई ॥२॥
असो नसो भाव आलो तुझिया ठाया ।
कृपादृष्टी पाहे मजकडे पंढरीराया ॥३॥
तुका म्हणे तुझी वेडी वाकुडी ।
नामे भवपाश हाते आपुल्या तोडी ॥४॥
४
माझे चित्त तुझे पायी । राहे ऐसे करी कांही ।
धरोनिया बाही । भव हा तारी दातारा ॥१॥
चतुरा तू शिरोमणी । गुण लावण्याची खाणी ।
मुकुट सकळा मणि । धन्य तूचि विठोबा ॥२॥
करी या तिमिराचा नाश । उदय होऊनि प्रकाश ।
तोडी आशापाश । करी वास हृदयी ॥३॥
पाहे गुंतलो नेणता । माझी असो तुम्हा चिंता ।
तुका ठेवी माथा । पायी आता राखावे ॥४॥
५
ऐसी वाट पाहे काही निरोप का मूळ ।
का हो कळवळा तुम्हा उमटेचिना ॥१॥
अहो पांडुरंगे पंढरीचे निवासे ।
लावूनिया आसे चाळवुनी ठेविले ॥२॥
काय जन्मा येऊनिया केली म्यां जोडी ।
ऐसे घडोघडी चित्ता येतो आठव ॥३॥
तुका म्हणे खरा न पविजे विभाग ।
धिक्कारिते जग हाचि लाहे हिशोब ॥४॥
६
बोलोनिया दाऊ का तुम्ही नेणा जी देवा ।
ठेवाल ते ठेवा ठायी तैसा राहेन ॥१॥
पांगुळले मन कांही नाठवे उपाय ।
म्हणऊनि पाय जीवी धरुनि राहिलो ॥२॥
त्याग भोग दुःख काय सांडावे मांडावे ।
ऐसी धरियेली जीवे माझ्या थोर आशंका ॥३॥
तुका म्हणे बाळ माता चुकलिया वनी ।
न पवता जननी दुःख पावे विठ्ठले ॥४॥
७
का गा केविलवाणा केलो दीनाचा दीन ।
काय तुझी हीन शक्ति झालिसे दिसे ॥१॥
लाज वाटे मना तुझा म्हणविता दास ।
गोडी नाही रस बोलिलीया सारिखी ॥२॥
लाजविलीं मागे संताची हीं उत्तरे ।
कळो येते खरे दुजे एकावरुनि ॥३॥
तुका म्हणे माझी कोणी वदविली वाणी ।
प्रसादा वांचूनि तुमचिया विठ्ठला ॥४॥
८
जळो माझे कर्म वाया केली कटकट ।
झाले तैसे तट नाही आले अनुभवा ॥१॥
आता पुढे धीर काय देऊ या मना ।
ऐसे नारायणा प्रेरिले ते पाहिजे ॥२॥
गुणवंत केलो दोष जाणायासाठी ।
माझे माझे पोटी बळकट दूषण ॥३॥
तुका म्हणे अहो केशीराजा दयाळा ।
बरवा हा लळा पाळियेला शेवटी ॥४॥
९
जळोत ती येथे उपजविती अंतराय ।
सायासाची जोडी माझी तुमचे पाय ॥१॥
आता मज साह्य येथे करावे देवा ।
घेई सेवा सकळ गोवा उगवोनी ॥२॥
भोगे रोगा जोडोनिया दिले आणिका ।
अरुचि ते हो का आता सकळापासूनि ॥३॥
तुका म्हणे असो तुझे तुझे मस्तकी ।
नाही ये लौकिकी आता मज वर्तणे ॥४॥
१०
न सांगता तुम्हा कळो येते अंतर ।
विश्वी विश्वंभर परिहारचि नलगे ॥१॥
परि हे अनावर आवरिता आवडी ।
अवसान ते घडी पुरो एकी देत नाही ॥२॥
काय उणे मज येथे ठेविलिये ठायीं ।
पोटा आलो तई पासूनिया समर्थे ॥३॥
तुका म्हणे अवघी आवरिली वासना ।
आता नारायणा दुसरियापासूनी ॥४॥
११
तुजसवे आम्ही अनुसरलो अबळा ।
नको अंगी कळा राहो हरी हीन देऊ ॥१॥
सासुरवासा भीतो जीव ओढे तुजपाशीं ।
आता दोहींविषी लज्जा राखे आमुची ॥२॥
न कळता संग झाला सहज खेळता ।
प्रवर्तली चिंता मागिलाचि यावरि ॥३॥
तुका म्हणे असता जैसे तैसे बरवे ।
वचन या भावे वेचुनिया विनटलो ॥४॥
१२
कामे नेले चित्त नेदी अवलोकूं मुख ।
बहु वाटे दुःख फुटों पाहे हृदय ॥१॥
का गा सासुरवासी मज केले भगवंता ।
आपुलिया सत्ता स्वाधीनता ते नाही ॥२॥
प्रभातेसीं वाटे तुमच्या यावे दर्शना ।
येथे न चले चोरी उरली राहे वासना ॥३॥
येथे अवघे वाया गेले दिसती सायास ।
तुका म्हणे नास दिसे झाल्या वेचाचा ॥४॥
१३
चित्ती तुझे पाय डोळा रुपाचे ध्यान ।
अखंड मुखी नाम तुमचे वर्णावे गुण ॥१॥
हेचि एक तुम्हा देवा मागणे दातारा ।
उचित ते करा माझा भाव जाणोनि ॥धृ॥
खुंटले जाणीव माझे बोलणे आता ।
कळो यावी तैसी करा बाळाची चिंता ॥३॥
तुका म्हणे आता नको देऊ अंतर ।
कळे पुढे काय बोलू विचार ॥४॥
१४
येई वो येई धावोनिया ।
विलंब का वाया लावियेला कृपाळे॥१॥
विठाबाई विश्वंभरे भवच्छेदके ।
कुठे गुंतलीस माये विश्वव्यापके ॥२॥
न करी न करी न करी आता आळस अव्हेरू ।
व्हावया प्रगट कैसी दूरी अंतरू ॥३॥
नेघे नेघे नेघे माझी वाचा विसावा ।
तुका म्हणे हावा हावा हावा साधावा ॥४॥
१५
आता कोठे धांवे मन ।
तुझे चरण देखिलिया ॥१॥
भाग गेला शीण गेला ।
अवघा झाला आनंद ॥२॥
प्रेमरसे बैसली मिठी ।
आवडी लाठी मुखासी ॥३॥
तुका म्हणे आम्हां जोगे ।
विठ्ठल घोगे खरे माप ॥४॥