संत बंका माऊली – जीवनचरित्र, अभंग, आणि सामाजिक योगदान
🔷 प्रस्तावना
संत बंका माऊली हे १४ व्या शतकातील महाराष्ट्रातील एक महत्त्वाचे संत आणि कवी होते. त्यांची कविता आणि अभंग आजही भक्तिरसाने परिपूर्ण आहेत. त्यांची जीवनशैली आणि कार्य दलित साहित्याच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे.
📜 संत बंका माऊली यांचे जीवनचरित्र
- जन्म: मेहेनपुरी, महाराष्ट्र
- जन्मजात जात: महार (अस्पृश्य)
- पत्नी: निर्मळा
- बंधू: संत चोखामेळा
संत बंका यांचा जन्म एका महार कुटुंबात झाला, जेव्हा समाजातील अत्याचार आणि अस्पृश्यता होती. तरीही, त्यांची भक्तिरसाने भरलेली कविता आणि अभंग आजही प्रेरणा देतात.
👨👩👧👦 कुटुंब आणि संत परिवार
🔹 निर्मळा: संत बंका यांची पत्नी, ज्यांचा साथ त्यांना भक्तिरसाच्या मार्गावर घेत होता.
🔹 चोखामेळा: संत बंका यांचे मेहूणा, ज्यांनी त्यांना आध्यात्मिक मार्गदर्शन दिले.
📚 मुख्य ग्रंथ आणि संत साहित्य
✍️ बंका अभंग: संत बंका यांच्या अभंगांमध्ये विठोबा आणि भक्तिरसाची गोडी आहे. ते स्वतःच्या अस्पृश्यतेचा उल्लेख करतांना समाजातील अत्याचारावर भाष्य करत होते.
✍️ भक्तिरस: त्यांच्या अभंगांचा संग्रह जो समाजातील जडत्व आणि अस्पृश्यतेविरुद्ध उभा राहिला आहे.
🎶 संत बंका माऊलींचे निवडक अभंग
विठोबा तुज गोड गोड सांगितले।
माझ्या साक्षी गोड गोड प्रेम आहे।
मला येऊ दे भक्तिरस तुझ्याजवळ।
🛕 वारी परंपरा
संत बंका माऊलींच्या अभंगांचा एक भाग म्हणजे वारी परंपरेचे महत्व. भक्त आळंदी वारीसाठी जात असताना, संत बंका यांचे अभंग त्यांच्या जीवनाची दिशा आणि त्यांचा भक्तिरस वाढवणारे ठरले.
🔎 SEO Keywords (सोप्या भाषेत)
- संत बंका माउली माहिती
- बंका अभंग
- संत बंका सामाजिक योगदान
- विठोबा अभंग
- दलित साहित्य
🙏 समारोप
संत बंका माऊलींचा जीवनमार्ग भक्तिरस, सामाजिक सुधारणा आणि अस्पृश्यतेविरुद्ध लढा यावर आधारित होता. त्यांचे अभंग आजही दलित साहित्याची एक महत्त्वपूर्ण जडणघडण आहेत.