संत एकनाथ गाथा
अभंग ३०१ ते ४००
अभंग ३०१
राखीत गोधनें भक्ताचियां काजा । उणीव सहजा येवो नेदी ॥१॥
आपुलें थोरपणा सारुनी परतें । भक्तांचे आरुतें काम करी ॥२॥
उच्छिष्ट काढणें सारथ्य करणें । उच्छिष्टं तें खाणें तयांसवें ॥३॥
चुकतां वळती आपण वोळणें । एका जनार्दनीं पुण्य धन्य त्यांचें ॥४॥
आपुलें थोरपणा सारुनी परतें । भक्तांचे आरुतें काम करी ॥२॥
उच्छिष्ट काढणें सारथ्य करणें । उच्छिष्टं तें खाणें तयांसवें ॥३॥
चुकतां वळती आपण वोळणें । एका जनार्दनीं पुण्य धन्य त्यांचें ॥४॥
अभंग ३०२
नीच कामें न धरी लाज । धांवें देखोनि भक्तांचे काज ।
ऐसा सांवळां चतुर्भुज । रुप धरी गोजिरें ॥१॥
उच्छिष्ट गोपाळांचे खाये । वळत्या त्यांचे देणे आहे ।
राखुनी गोधनें माय । मागें मागें हिंडतसे ॥२॥
काला करी यमुनेतीरीं । स्वयें वाटितो शिदोरी ।
उच्छिषाटाचि भारी । हाव अंगें स्वीकारी ॥३॥
ऐसा कृपेचा कोंवळा । उभा यमुनेचे पाबळा ।
एका जनार्दनी लीळा । अगम्य ब्रह्मादिकां ॥४॥
ऐसा सांवळां चतुर्भुज । रुप धरी गोजिरें ॥१॥
उच्छिष्ट गोपाळांचे खाये । वळत्या त्यांचे देणे आहे ।
राखुनी गोधनें माय । मागें मागें हिंडतसे ॥२॥
काला करी यमुनेतीरीं । स्वयें वाटितो शिदोरी ।
उच्छिषाटाचि भारी । हाव अंगें स्वीकारी ॥३॥
ऐसा कृपेचा कोंवळा । उभा यमुनेचे पाबळा ।
एका जनार्दनी लीळा । अगम्य ब्रह्मादिकां ॥४॥
अभंग ३०३
न देखतां कृष्णवदन । उन्मळती तयांचे नयन ।
न घेती अन्नजीवन । कृष्णमुख न पाहतां ॥१॥
कोठें गुंतला आमुचा कृष्ण । ऐशी जया आठवण ।
गायी हुंबरती अधोवदन । कृष्णमुख न पाहतां ॥२॥
सवंगडे ठायीं ठायीं उभे । कृष्णीं दृष्टी ठेवुनी लोभें ।
आजी कृष्ण कांहो नये । आम्हांशी खेळावया ॥३॥
ऐशी जयांची आवडी । तयां पदो नेदी सांकडी ।
एका जनार्दनी उडी । अंगे घाली आपण ॥४॥
न घेती अन्नजीवन । कृष्णमुख न पाहतां ॥१॥
कोठें गुंतला आमुचा कृष्ण । ऐशी जया आठवण ।
गायी हुंबरती अधोवदन । कृष्णमुख न पाहतां ॥२॥
सवंगडे ठायीं ठायीं उभे । कृष्णीं दृष्टी ठेवुनी लोभें ।
आजी कृष्ण कांहो नये । आम्हांशी खेळावया ॥३॥
ऐशी जयांची आवडी । तयां पदो नेदी सांकडी ।
एका जनार्दनी उडी । अंगे घाली आपण ॥४॥
अभंग ३०४
सांवळा देखिला नंदाचा । तेणें आनंदाचा पुर झाला ॥१॥
काळीं घोंगडी हातामध्यें काठी । चारितो यमुनातटीं गोधनें तो ॥२॥
एका जनार्दनीं सावंळा श्रीकृष्ण । गौळणी तल्लीन पाहतां होती ॥३॥
काळीं घोंगडी हातामध्यें काठी । चारितो यमुनातटीं गोधनें तो ॥२॥
एका जनार्दनीं सावंळा श्रीकृष्ण । गौळणी तल्लीन पाहतां होती ॥३॥
अभंग ३०५
पाहिला नंदाचा नंदन । तेणें वेधियलेम मन ॥२॥
मोरमुकुट पितांबर । काळ्या घोंगडीचा भार ॥२॥
गोंधनें चारी आनंदे नाचत । करी काला दहीं भात ॥३॥
एका जनार्दनीं लडीवाळ बाळ तान्हा । गोपाळांशीं कान्हा खेळे कुंजवना ॥४॥
मोरमुकुट पितांबर । काळ्या घोंगडीचा भार ॥२॥
गोंधनें चारी आनंदे नाचत । करी काला दहीं भात ॥३॥
एका जनार्दनीं लडीवाळ बाळ तान्हा । गोपाळांशीं कान्हा खेळे कुंजवना ॥४॥
अभंग ३०६
जयांचे उदारपण काय वानुं । उपमेसी नये कल्पतरु कामधेनु ।
वेधीं विधियेलें आमुचें मनु । तो हा देखिला सावळा श्रीकृष्ण ॥१॥
मंजुळ मंजुळ वाजवी वेणु । श्रुतीशास्त्रा न कळें अनुमानु ।
जो हा परापश्यंती वेगळा वामनु । तया गोवळा म्हणती कान्हू ॥२॥
रुप अरुपाशीं नाहीं ठाव । आगमीनिगमां न कळे वैभव ।
वेदशास्त्रांची निमाली हांव । एका जनार्दनीं देखिला स्वयमेव ॥३॥
वेधीं विधियेलें आमुचें मनु । तो हा देखिला सावळा श्रीकृष्ण ॥१॥
मंजुळ मंजुळ वाजवी वेणु । श्रुतीशास्त्रा न कळें अनुमानु ।
जो हा परापश्यंती वेगळा वामनु । तया गोवळा म्हणती कान्हू ॥२॥
रुप अरुपाशीं नाहीं ठाव । आगमीनिगमां न कळे वैभव ।
वेदशास्त्रांची निमाली हांव । एका जनार्दनीं देखिला स्वयमेव ॥३॥
अभंग ३०७
गोकुळी गोपाळसवें खेळतसे देव । ऐक प्रेमभाव तयांचा तो ॥१॥
गोधनें राखणें उच्छिष्ट खादणें । कालाहि करणे यमुनेतीरी ॥२॥
सवंगडियांचे मेळी खेले वनमाळी । घोंगडी ते काळी हातीं काठी ॥३॥
त्रैलोक्यांच्या धनीं वाजवी मुरली । भुलवी गौळणी प्रेमभावें ॥४॥
घरोघरीं चोरी करितो आदरें । एका जनार्दनीं पुरे इच्छा त्यांची ॥५॥
गोधनें राखणें उच्छिष्ट खादणें । कालाहि करणे यमुनेतीरी ॥२॥
सवंगडियांचे मेळी खेले वनमाळी । घोंगडी ते काळी हातीं काठी ॥३॥
त्रैलोक्यांच्या धनीं वाजवी मुरली । भुलवी गौळणी प्रेमभावें ॥४॥
घरोघरीं चोरी करितो आदरें । एका जनार्दनीं पुरे इच्छा त्यांची ॥५॥
अभंग ३०८
त्यांचिया इच्छेसारखें करावें । त्यांच्या मागें जावे वनांतरीं ॥१॥
वनासी जाऊनी नानापरी खेळे । हमामे हुतुतु बळें गडी घेती ॥२॥
सर्वांघडी संतां सर्वावरिष्ट देव । तयावरी डाव गाडी घेती ॥३॥
अंगावरी डाव आला म्हणती गोपाळ । देई डाव सकळ आमुचा आम्हां ॥४॥
पाठीवरी बैसती देवतें म्हणती । वांकरे श्रीपति वेंगीं आतां ॥५॥
एका जनार्दनी गडियांचे मेळीं । खेळें वनमाळी मागें पुढें ॥६॥
वनासी जाऊनी नानापरी खेळे । हमामे हुतुतु बळें गडी घेती ॥२॥
सर्वांघडी संतां सर्वावरिष्ट देव । तयावरी डाव गाडी घेती ॥३॥
अंगावरी डाव आला म्हणती गोपाळ । देई डाव सकळ आमुचा आम्हां ॥४॥
पाठीवरी बैसती देवतें म्हणती । वांकरे श्रीपति वेंगीं आतां ॥५॥
एका जनार्दनी गडियांचे मेळीं । खेळें वनमाळी मागें पुढें ॥६॥
अभंग ३०९
मागें पुढें उभा हातीं घेउनी काठी वळत्या धांवे पाठीं गाईमागें ॥१॥
गोपाळ बैसती आपण धांवे राणा । तयांच्या वासना पूर्ण करी ॥२॥
वासना ते देवें जाया दिली जैशी । पुरवावी तैसी ब्रीद साच ॥३॥
ब्रीद तें साच करावें आपुलें । म्हणोनियां खेळे गोपाळांत ॥४॥
एका जनार्दनीं खेळतो कन्हया । ब्रह्मादिकां माया न कळेची ॥५॥
गोपाळ बैसती आपण धांवे राणा । तयांच्या वासना पूर्ण करी ॥२॥
वासना ते देवें जाया दिली जैशी । पुरवावी तैसी ब्रीद साच ॥३॥
ब्रीद तें साच करावें आपुलें । म्हणोनियां खेळे गोपाळांत ॥४॥
एका जनार्दनीं खेळतो कन्हया । ब्रह्मादिकां माया न कळेची ॥५॥
अभंग ३१०
तिहीं त्रिभुवनीं सत्ता जयाची । तो गोपाळाचि उच्छिष्टे खाय ॥१॥
खाउनी उच्छिष्ट तृप्तमय होय । यज्ञाकडे न पाहे वांकुडे तोंडे ॥२॥
ऐसा तो लाघव गोपाळांसी दावी । एका जनार्दनीं काहीं काळों नेदी ॥३॥
खाउनी उच्छिष्ट तृप्तमय होय । यज्ञाकडे न पाहे वांकुडे तोंडे ॥२॥
ऐसा तो लाघव गोपाळांसी दावी । एका जनार्दनीं काहीं काळों नेदी ॥३॥
अभंग ३११
न कळे लाघव तया मागें धांवे । तयांचे ऐकावे वचन देवें ॥१॥
देव तो अंकित भक्तजनांचा सदोदित साचा मागें धावें ॥२॥
गोपाळ आवडीं म्हणती कान्हया । बैसे याची छाया सुखरुप ॥३॥
सुखरुप बैसे वैकुंठींचा राव । भक्तांचा मनोभाव जणोनियां ॥४॥
जाणोनियां भाव पुरवी वासना । एका जनार्दनी शरण जाऊं ॥५॥
देव तो अंकित भक्तजनांचा सदोदित साचा मागें धावें ॥२॥
गोपाळ आवडीं म्हणती कान्हया । बैसे याची छाया सुखरुप ॥३॥
सुखरुप बैसे वैकुंठींचा राव । भक्तांचा मनोभाव जणोनियां ॥४॥
जाणोनियां भाव पुरवी वासना । एका जनार्दनी शरण जाऊं ॥५॥
अभंग ३१२
भक्तांचा पुरवी लळा । तो सांवळा श्रीकृष्ण ॥१॥
उचलिला पर्वतगिरी । नाथिला काळ्या यमुनेतीरीं ॥२॥
अगबग केशिया असुर । मारिला तो कंसासुर ॥३॥
उग्रसेन मथुरापाळ । द्वारका वसविलीं सकळ ॥४॥
द्वारकेमाजीं आनंदघन । शरण एका जनार्दनी ॥५॥
उचलिला पर्वतगिरी । नाथिला काळ्या यमुनेतीरीं ॥२॥
अगबग केशिया असुर । मारिला तो कंसासुर ॥३॥
उग्रसेन मथुरापाळ । द्वारका वसविलीं सकळ ॥४॥
द्वारकेमाजीं आनंदघन । शरण एका जनार्दनी ॥५॥
अभंग ३१३
कमळगभींचा पुतळा । पाहतां दिसे पूर्ण कळा । शशी लोपलासे निराळा । रुपवासही ॥१॥
वेधक वेधक नंदनंदनु । लाविला अंगीं चंदनु । पुराणपुरुष पंचाननु । सांवळां कृष्ण ॥२॥
उभे पुढे अक्रुर उद्धव । मिळाले सर्व भक्तराव । पाहाती मुखकमळभाव । नाठवे द्वैत ॥३॥
रुप साजिरें गोजिरें । दृष्टि पाहतां मन न पुरे । एका जनार्दनीं झुरे । चित्त तेथे सर्वदा ॥४॥
वेधक वेधक नंदनंदनु । लाविला अंगीं चंदनु । पुराणपुरुष पंचाननु । सांवळां कृष्ण ॥२॥
उभे पुढे अक्रुर उद्धव । मिळाले सर्व भक्तराव । पाहाती मुखकमळभाव । नाठवे द्वैत ॥३॥
रुप साजिरें गोजिरें । दृष्टि पाहतां मन न पुरे । एका जनार्दनीं झुरे । चित्त तेथे सर्वदा ॥४॥
अभंग ३१४
द्वारकेभीतरीं । कामधेनु घरोघरीं ॥१॥
कैशी बरवेपणाची शोभा । पाहतां नयनां निघती जिभा ॥२॥
घरोघरीं आनंद सदा । रामकृष्न वाचे गोविंदा ॥३॥
ऐशी द्वारकेपरी । एका शरण श्रीहरी ॥४॥
कैशी बरवेपणाची शोभा । पाहतां नयनां निघती जिभा ॥२॥
घरोघरीं आनंद सदा । रामकृष्न वाचे गोविंदा ॥३॥
ऐशी द्वारकेपरी । एका शरण श्रीहरी ॥४॥
अभंग ३१५
जगांचे जीवन भक्तांचे मोहन । सगुण निर्गुण ठाण शोभतसे ॥१॥
तें रुप गोकुळीं नंदाचिये घरीं । यशोदे मांडिवरी खेळतसे ॥२॥
इंद्रादी शंकर ध्यान धरती ज्यांचें । तो लोणी चोरी गौळ्यांचे घरोघरीं ॥३॥
सर्वावरी चाले जयाची ते सत्ता । त्यांची बागुल आला म्हणतां उगा राहे ॥४॥
एकाचि पदें बळीं पाताळी घातला । तो उखळीं बांधिला यशोदेनें ॥५॥
जयाचेनी तृप्त त्रिभुवन सगळे । तो लोणीयाचे गोळे मागुन खाय ॥६॥
एका जनार्दनी भरुनी उरला । तो असें संचला विटेवरी ॥७॥
तें रुप गोकुळीं नंदाचिये घरीं । यशोदे मांडिवरी खेळतसे ॥२॥
इंद्रादी शंकर ध्यान धरती ज्यांचें । तो लोणी चोरी गौळ्यांचे घरोघरीं ॥३॥
सर्वावरी चाले जयाची ते सत्ता । त्यांची बागुल आला म्हणतां उगा राहे ॥४॥
एकाचि पदें बळीं पाताळी घातला । तो उखळीं बांधिला यशोदेनें ॥५॥
जयाचेनी तृप्त त्रिभुवन सगळे । तो लोणीयाचे गोळे मागुन खाय ॥६॥
एका जनार्दनी भरुनी उरला । तो असें संचला विटेवरी ॥७॥
अभंग ३१६
खेळसी तुं लीळा । तुझी अनुपम्य काळा ॥१॥
बारवा बरवा श्रीमुकुंद । गाई गोपाळी लावला वेध ॥२॥
खेळसी बाळपनीं । बांधीताती तुज गौळणी ॥३॥
ऐसा नाटकी हरी । उभा ठेला विटेवरीं ॥४॥
विटे उभा समचरणीं । शरण एका जनार्दनीं ॥५॥
बारवा बरवा श्रीमुकुंद । गाई गोपाळी लावला वेध ॥२॥
खेळसी बाळपनीं । बांधीताती तुज गौळणी ॥३॥
ऐसा नाटकी हरी । उभा ठेला विटेवरीं ॥४॥
विटे उभा समचरणीं । शरण एका जनार्दनीं ॥५॥
अभंग ३१७
अर्जुनाचे रथीं श्रमला जगजेठी । म्हणोनि कर ठेउनी कंटीं उभा येथें ॥१॥
धरुनी गोवर्धन उभा सप्तदीन । म्हणोनि कर जघन ठेउनी उभा ॥२॥
कंसादी मल्ल मारी जरासंध । ते चरणरविंद उभे विटे ॥३॥
धर्माघरीं उच्छिष्टपात्र काढी करें । म्हणोनि श्रमें निर्धारें ठेविले कटीं कर ॥४॥
पुंडलीक भक्त देखोअनि तल्लीन जाला । एका जनार्दनीं ठेविला कटाई कर ॥५॥
धरुनी गोवर्धन उभा सप्तदीन । म्हणोनि कर जघन ठेउनी उभा ॥२॥
कंसादी मल्ल मारी जरासंध । ते चरणरविंद उभे विटे ॥३॥
धर्माघरीं उच्छिष्टपात्र काढी करें । म्हणोनि श्रमें निर्धारें ठेविले कटीं कर ॥४॥
पुंडलीक भक्त देखोअनि तल्लीन जाला । एका जनार्दनीं ठेविला कटाई कर ॥५॥
पंढरी माहात्म्य अभंग ३१८
द्वारकेचा सोहळा । परणियत्नी भीमकबाळा ॥१॥
सोळा सहस्त्र युवती । अष्टनायका असती ॥२॥
पुर पौत्र अपार । भगवती तो विस्तार ॥३॥
करुनिया राधामीस । देव येती पंढरीस ॥४॥
रुक्मिनी रुसली । ती दिंडिर वनां आली ॥५॥
तया मागें मोक्षदानीं । येतां जाला दिंडीर वनीं ॥६॥
गाई गोपाळांचा मेळ । गोपाळपुरी तो ठिविला ॥७॥
आपण गोपवेष धरी । एका जनार्दनीं श्रीहरीं ॥८॥
सोळा सहस्त्र युवती । अष्टनायका असती ॥२॥
पुर पौत्र अपार । भगवती तो विस्तार ॥३॥
करुनिया राधामीस । देव येती पंढरीस ॥४॥
रुक्मिनी रुसली । ती दिंडिर वनां आली ॥५॥
तया मागें मोक्षदानीं । येतां जाला दिंडीर वनीं ॥६॥
गाई गोपाळांचा मेळ । गोपाळपुरी तो ठिविला ॥७॥
आपण गोपवेष धरी । एका जनार्दनीं श्रीहरीं ॥८॥
अभंग ३१९
जेथें वाजविला वेणु शुद्ध । म्हणोनि म्हणती वेणुनाद ॥१॥
सकळीक देव आले । ते भोंवती राहिले ॥२॥
जोडिलें जेथे समपद । तया म्हणती विष्णूपद ॥३॥
भोवंतालीं पदें उमटली । तेथे गोपाळ नाचती ॥४॥
जेथें उभे गाईचें भार । ते अद्यापि दिसत खुर ॥५॥
गोपाळांची पदें समग्र । ठाई शोभते सर्वत्र ॥६॥
एका जर्नादनीं हरी शोभले । कार कटावरी ठेऊनि भले ॥७॥
सकळीक देव आले । ते भोंवती राहिले ॥२॥
जोडिलें जेथे समपद । तया म्हणती विष्णूपद ॥३॥
भोवंतालीं पदें उमटली । तेथे गोपाळ नाचती ॥४॥
जेथें उभे गाईचें भार । ते अद्यापि दिसत खुर ॥५॥
गोपाळांची पदें समग्र । ठाई शोभते सर्वत्र ॥६॥
एका जर्नादनीं हरी शोभले । कार कटावरी ठेऊनि भले ॥७॥
अभंग ३२०
पूर्वापार परंपरा । संत सोयरा वानिती ॥१॥
सांगे कृष्ण उद्धावासी । सुखमिरासी पंढरी ॥२॥
स्वयें नांदे सहपरिवार । करीत गजर भक्तिचा ॥३॥
संत सनकादिक येती । भावें वंदिती श्रीचरण ॥४॥
एका जनार्दनीं वेधलें मन । नुठें बैसलें तें तेथुन ॥५॥
सांगे कृष्ण उद्धावासी । सुखमिरासी पंढरी ॥२॥
स्वयें नांदे सहपरिवार । करीत गजर भक्तिचा ॥३॥
संत सनकादिक येती । भावें वंदिती श्रीचरण ॥४॥
एका जनार्दनीं वेधलें मन । नुठें बैसलें तें तेथुन ॥५॥
अभंग ३२१
द्वारका समुद्रांत बुडविली । परी पंढरी रक्षिली अद्यापि ॥१॥
द्वारकेहुनि बहुत सुख । पंढ रीये अधिक एक आहे ॥२॥
भीमातीरीं दिंगबर । करुणाकर विठ्ठल ॥३॥
भक्तांसाठीं निरंतर । एका जनार्दनी कटीं धरिले कर ॥४॥
द्वारकेहुनि बहुत सुख । पंढ रीये अधिक एक आहे ॥२॥
भीमातीरीं दिंगबर । करुणाकर विठ्ठल ॥३॥
भक्तांसाठीं निरंतर । एका जनार्दनी कटीं धरिले कर ॥४॥
अभंग ३२२
जो हा उद्धार प्रसवे ॐ कार । तें रुप सुंदर विटेवरी ॥१॥
ध्याता ध्यान ध्येय जेथें पैं खुटलें । तें प्रगटलें पंढरीयें ॥२॥
ज्ञेय ज्ञाता ज्ञान प्रेमाचें आथिलें । तें रुप सानुलें पंढरीये ॥३॥
एका जनार्दनीं रुपांचे रुपस । वैकुंठनिवास पंढरीये ॥४॥
ध्याता ध्यान ध्येय जेथें पैं खुटलें । तें प्रगटलें पंढरीयें ॥२॥
ज्ञेय ज्ञाता ज्ञान प्रेमाचें आथिलें । तें रुप सानुलें पंढरीये ॥३॥
एका जनार्दनीं रुपांचे रुपस । वैकुंठनिवास पंढरीये ॥४॥
अभंग ३२३
जाश्वनीळ सदा ध्याये ध्यानीं मनीं । बैसोनी स्मशानीं निवांतपणें ॥१॥
तें हें उघडें रुप विठ्ठ्ल साचार । निगमांचे माहेर पंढरी हें ॥२॥
न बुडे कल्पांती आहे तें संचलें । म्हणोनि म्हणती भए भूवैकुंठ ॥३॥
एका जनार्दनी कल्पाचें निर्धारी । निर्विकल्प पंढरी उरतसे ॥४॥
तें हें उघडें रुप विठ्ठ्ल साचार । निगमांचे माहेर पंढरी हें ॥२॥
न बुडे कल्पांती आहे तें संचलें । म्हणोनि म्हणती भए भूवैकुंठ ॥३॥
एका जनार्दनी कल्पाचें निर्धारी । निर्विकल्प पंढरी उरतसे ॥४॥
अभंग ३२४
रमा रमेश मस्तकी हर । पुढे तीर चंद्रभागा ॥१॥
मध्यभागीं पुंडलीक । सुख अलोलिक न वर्णवे ॥२॥
बहुता वैष्णवांचा मेळ । गदरोल नामाचा ॥३॥
वामभागीं रुक्मिनी राही । जनार्दन तेथें पाहीं ॥४॥
मध्यभागीं पुंडलीक । सुख अलोलिक न वर्णवे ॥२॥
बहुता वैष्णवांचा मेळ । गदरोल नामाचा ॥३॥
वामभागीं रुक्मिनी राही । जनार्दन तेथें पाहीं ॥४॥
अभंग ३२५
धन्य पृथ्वी दक्षिन भाग । जेथें उभा पांडुरंग ।मधे शोभे पुंडलीकक लिंग । सन्मुख चांग भीमरथी ॥१॥
काय वानुं तो महिमा । दृष्टी पाहतांचि भीमा । पैलथडी परमात्मा । शिवास जो अगम्य ॥२॥
दोन्ही कर धरुनि जघनीं । वाट पाहे चक्रपाणी । एका शरण जनार्दनीं । भक्तांसाठीं घाबरा ॥३॥
काय वानुं तो महिमा । दृष्टी पाहतांचि भीमा । पैलथडी परमात्मा । शिवास जो अगम्य ॥२॥
दोन्ही कर धरुनि जघनीं । वाट पाहे चक्रपाणी । एका शरण जनार्दनीं । भक्तांसाठीं घाबरा ॥३॥
अभंग ३२६
सारांचे सार गुह्मांचें निजगुह्मा । तें हें उभें आहे पंढरेये ॥१॥
चहुं वांचापरतें वेदां जें आरुतें । ते उभे आहे सरतें पंढरीये ॥२॥
शास्त्रांचें निज सार निगमां न कळे पार । तोचि हा परात्पर पंढरीये ॥३॥
एका जनार्दनी भरुनि उरला । तोचि हा देखिला पंढरीये ॥४॥
चहुं वांचापरतें वेदां जें आरुतें । ते उभे आहे सरतें पंढरीये ॥२॥
शास्त्रांचें निज सार निगमां न कळे पार । तोचि हा परात्पर पंढरीये ॥३॥
एका जनार्दनी भरुनि उरला । तोचि हा देखिला पंढरीये ॥४॥
अभंग ३२७
गाई गोपांसमवेत गोकुळिंहुन आला । पाहुनि भक्तिं भुलला वैष्णवाला ॥१॥
मुगुटमनी धन्य पंडलिक नेका । तयालागीं देखा उभा गे माय ॥२॥
युगें अठ्ठावीस जालीं परी न बैसे खालीं । मर्यादा धरली प्रेमाची गे माय ॥३॥
ऐसा व्यापक जगाचा जीवन । एका जनार्दनीं शरण गे माय ॥४॥
मुगुटमनी धन्य पंडलिक नेका । तयालागीं देखा उभा गे माय ॥२॥
युगें अठ्ठावीस जालीं परी न बैसे खालीं । मर्यादा धरली प्रेमाची गे माय ॥३॥
ऐसा व्यापक जगाचा जीवन । एका जनार्दनीं शरण गे माय ॥४॥
अभंग ३२८
त्वंपद तत्पद असिपद यांवेगळा दिसे । खोल बुंथी घेऊनी विटेवरी उभा असे गे माय ॥१॥
वेडावला पुंडलिके उभा केला । तेथोनी कोठें न जाय गे माय ॥२॥
भक्तां अभयकर देतुसे अवलीळ । मेळवोनी मेळा वैष्णवांचा गे माय ॥३॥
पुंडलिकें मोहिला उभ उघाडचि केला । एका जनार्दनी ठसावला रुपेंविण गे माय ॥४॥
वेडावला पुंडलिके उभा केला । तेथोनी कोठें न जाय गे माय ॥२॥
भक्तां अभयकर देतुसे अवलीळ । मेळवोनी मेळा वैष्णवांचा गे माय ॥३॥
पुंडलिकें मोहिला उभ उघाडचि केला । एका जनार्दनी ठसावला रुपेंविण गे माय ॥४॥
अभंग ३२९
जयाकारणें श्रमलें भांडती । वेदादिकां न कळे मती । वोळला सगुण मूर्ती । पुंडलिकाकारणें ॥१॥
धन्य धन्य पावन देखे । पुण्यभूमि पावन सुरेख । तया गातां होतसे हर्ष । प्रेमानंदे डुल्लती ॥२॥
एका जनार्दनीं शरण । पाहतां पाहतां वेधलें मन । मोक्ष मुक्ति कर जोडून । उभे तिष्ठती सर्वद ॥३॥
धन्य धन्य पावन देखे । पुण्यभूमि पावन सुरेख । तया गातां होतसे हर्ष । प्रेमानंदे डुल्लती ॥२॥
एका जनार्दनीं शरण । पाहतां पाहतां वेधलें मन । मोक्ष मुक्ति कर जोडून । उभे तिष्ठती सर्वद ॥३॥
अभंग ३३०
उदंड भक्त भाग्यवंत देखिले । परी निधान दाविलें पुंडलिकें ॥१॥
धन्य धन्य केला जगाचा उद्धार । नाहीं लहानथोर निवडिले ॥२॥
एका जनार्दनीं दावियेला तारु । सुखाचा सागरु विठ्ठल देव ॥३॥
धन्य धन्य केला जगाचा उद्धार । नाहीं लहानथोर निवडिले ॥२॥
एका जनार्दनीं दावियेला तारु । सुखाचा सागरु विठ्ठल देव ॥३॥
अभंग ३३१
पुंडलिकापुढें सर्वेश्वर । उभा कटीं ठेउनी कर ॥१॥
ऐसा पुंडलिकापुढें हरी । तो पुजावा षोडशोपचारी ॥२॥
संभोवता वेढा संतांचा । आनंद होतो हरिदासांचा ॥३॥
एका जनार्दनीं देव । उभा विटेवरी स्वयमेव ॥४॥
ऐसा पुंडलिकापुढें हरी । तो पुजावा षोडशोपचारी ॥२॥
संभोवता वेढा संतांचा । आनंद होतो हरिदासांचा ॥३॥
एका जनार्दनीं देव । उभा विटेवरी स्वयमेव ॥४॥
अभंग ३३२
पंढरीचें सुख पुंडलीक जाणें । येर सोय नेणें तेथील पैं ॥१॥
उत्तम हें स्थळ तीर्थ चंद्रभागा । स्नानें पावन जगा करितसे ॥२॥
मध्यभागीं शोभे पुंडलीक मुनीं । पैल ते जघनी कटीं कर ॥३॥
एका जनार्दनी विठ्ठल बाळरुप दरुशनें ताप हरे जगा ॥४॥
उत्तम हें स्थळ तीर्थ चंद्रभागा । स्नानें पावन जगा करितसे ॥२॥
मध्यभागीं शोभे पुंडलीक मुनीं । पैल ते जघनी कटीं कर ॥३॥
एका जनार्दनी विठ्ठल बाळरुप दरुशनें ताप हरे जगा ॥४॥
अभंग ३३३
पूर्वापार श्रीविठ्ठलमूर्ति । ऐसे वेद पै गर्जती ॥१॥
भक्त पुंडलीका निकट । वसतें केलें वाळुवंट ॥२॥
गाई गोपाळांचा मेळ । आनंदे क्रीडे तो गोपाळ ॥३॥
ऐसा स्थिरावला हरी का जनार्दनी निर्धारीं ॥४॥
भक्त पुंडलीका निकट । वसतें केलें वाळुवंट ॥२॥
गाई गोपाळांचा मेळ । आनंदे क्रीडे तो गोपाळ ॥३॥
ऐसा स्थिरावला हरी का जनार्दनी निर्धारीं ॥४॥
अभंग ३३४
वैकुंठीचे वैभव पंढरीसी आलें । भक्तें सांठविलें पुंडलिकें ॥१॥
बहुतांसी लाभ देतां घेतांजाहला । विसावा वोळला पाडुरंग ॥२॥
योग याग साधने करिती जयालागीं । तो उभाचि भक्तालागीं तिष्ठतसे ॥३॥
हीन दीन पापी होतुका भलते याती । पाहतां विठ्ठलमूर्ती मुक्त होती ॥४॥
एका जनार्दनीं सुखाचे माहेर । बरवें भीमातीर उत्तम तें ॥५॥
बहुतांसी लाभ देतां घेतांजाहला । विसावा वोळला पाडुरंग ॥२॥
योग याग साधने करिती जयालागीं । तो उभाचि भक्तालागीं तिष्ठतसे ॥३॥
हीन दीन पापी होतुका भलते याती । पाहतां विठ्ठलमूर्ती मुक्त होती ॥४॥
एका जनार्दनीं सुखाचे माहेर । बरवें भीमातीर उत्तम तें ॥५॥
अभंग ३३५
तीन अक्षरी जप पंढरी म्हणे वाचा । कोआटी या जन्मांचा शीण जाय ॥१॥
युगायुगीं महात्म्य व्यासें कथियेलें । कलियुगें केलें सोपें पुंडलिकें ॥२॥
महा पापराशी त्यांची होय होळी । विठ्ठलनामें टाळी वाजवितां ॥३॥
एका जनार्दनीं घेतां पैं दर्शन । जद जीवा उद्धरण कलियुगीं ॥४॥
युगायुगीं महात्म्य व्यासें कथियेलें । कलियुगें केलें सोपें पुंडलिकें ॥२॥
महा पापराशी त्यांची होय होळी । विठ्ठलनामें टाळी वाजवितां ॥३॥
एका जनार्दनीं घेतां पैं दर्शन । जद जीवा उद्धरण कलियुगीं ॥४॥
अभंग ३३६
अनुपम्य सप्तपुर्याअ त्या असती । अनुपम्य त्या वरती पंढरीये ॥१॥
अनुपम्य तीर्थ सागरादि असती । अनुपम्य सरती पंढरीये ॥२॥
अनुपम्य देव उदंडे असती । अनुपम्य विठलमूर्ति पंढरीये ॥३॥
अनुपम्य संत वैष्णवांचा मेळ । अनुपम्य गदारोळ पंढरीये ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनी । अनुपम्य चिंतनीं डुल्लतसे ॥५॥
अनुपम्य तीर्थ सागरादि असती । अनुपम्य सरती पंढरीये ॥२॥
अनुपम्य देव उदंडे असती । अनुपम्य विठलमूर्ति पंढरीये ॥३॥
अनुपम्य संत वैष्णवांचा मेळ । अनुपम्य गदारोळ पंढरीये ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनी । अनुपम्य चिंतनीं डुल्लतसे ॥५॥
अभंग ३३७
अनुपम्य क्षेत्र अनुपम्य देव । नसे तोचि ठाव पंढरीये ॥१॥
अनुपम्य वाहे पुढें चंद्रभागा । अनुपम्य भंगा दोष जाती ॥२॥
अनुपम्य होय पुंडलिक भेटी । अनुपम्य कोटी सुखलाभ ॥३॥
अनुपम्य संत नामाचा गजर । अनुपम्य उद्धार जडजीवां ॥४॥
अनुपम्य शोभा विठ्ठलचरणीं । एक जनार्दनीं गात गीतीं ॥५॥
अनुपम्य वाहे पुढें चंद्रभागा । अनुपम्य भंगा दोष जाती ॥२॥
अनुपम्य होय पुंडलिक भेटी । अनुपम्य कोटी सुखलाभ ॥३॥
अनुपम्य संत नामाचा गजर । अनुपम्य उद्धार जडजीवां ॥४॥
अनुपम्य शोभा विठ्ठलचरणीं । एक जनार्दनीं गात गीतीं ॥५॥
अभंग ३३८
अनुपम्य वाचे वदतां पंढरी । होतसे बोहरे महात्पापा ॥१॥
अनुपम्य ज्याचा विठ्ठली जो भाव । अनुपम्य देव तिष्ठे घरीं ॥२॥
अनुपम्य सदा कीर्तनाची जोडी । अनुपम्य गोडी मनीं ज्यांच्या ॥३॥
अनुपम्य संग संतांचा विसांवा । अनुपम्य भावा पालट नाहीं ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनीं । कायावाचामनीं छंद यासी ॥५॥
अनुपम्य ज्याचा विठ्ठली जो भाव । अनुपम्य देव तिष्ठे घरीं ॥२॥
अनुपम्य सदा कीर्तनाची जोडी । अनुपम्य गोडी मनीं ज्यांच्या ॥३॥
अनुपम्य संग संतांचा विसांवा । अनुपम्य भावा पालट नाहीं ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनीं । कायावाचामनीं छंद यासी ॥५॥
अभंग ३३९
अनुपम्य वास पंढरीस ज्याचा । धन्य तो दैवाचा अनुपम्य ॥१॥
अनुपम्य घडे चंद्रभागे स्नान । अनुपम्य दान नाम वाचे ॥२॥
अनुपम्य घडे क्षेत्र प्रदक्षिणा । अनुपम्य जाणा नारीनर ॥३॥
अनुपम्य सोहळा नित्य दिवाळी । अनुपम्य वोवाळी विठोबासी ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनीं । अनुपम्य ध्यानीं एक नाम ॥५॥
अनुपम्य घडे चंद्रभागे स्नान । अनुपम्य दान नाम वाचे ॥२॥
अनुपम्य घडे क्षेत्र प्रदक्षिणा । अनुपम्य जाणा नारीनर ॥३॥
अनुपम्य सोहळा नित्य दिवाळी । अनुपम्य वोवाळी विठोबासी ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनीं । अनुपम्य ध्यानीं एक नाम ॥५॥
अभंग ३४०
अनुपम्य नारीनर ते दैवाचे । अनुपम्य त्यांचे पुण्य देखा ॥१॥
अनुपम्य वास जयांसी पंढरी । प्रत्यक्ष वैकुंठपुरी अनुपम्य ॥२॥
अनुपम्य पहाती विठलरायातें । दरुशनें पावती मुक्तीने अनुपम्य ॥३॥
अनुपम्य भक्त नंदिती दैवाचे । अनुपम्य त्यांचे सुख देखा ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनीं चरणीं । अनुपम्य विनवणी करितसे ॥५॥
अनुपम्य वास जयांसी पंढरी । प्रत्यक्ष वैकुंठपुरी अनुपम्य ॥२॥
अनुपम्य पहाती विठलरायातें । दरुशनें पावती मुक्तीने अनुपम्य ॥३॥
अनुपम्य भक्त नंदिती दैवाचे । अनुपम्य त्यांचे सुख देखा ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनीं चरणीं । अनुपम्य विनवणी करितसे ॥५॥
अभंग ३४१
अनुपम्य उपासना । अनुपम्य चरणी संताचिये ॥१॥
अनुपम्य भक्ति गोड । अनुपम्य लिगाड तुटत ॥२॥
अनुपम्य पंढरीचा वास । अनुपम्य दैवास दैव त्यांचे ॥३॥
अनुपम्य नाचती वैष्णव । अनुपम्य गौरव तयांचे ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनीं । अनुपम्य चरणीं संताचिये ॥५॥
अनुपम्य भक्ति गोड । अनुपम्य लिगाड तुटत ॥२॥
अनुपम्य पंढरीचा वास । अनुपम्य दैवास दैव त्यांचे ॥३॥
अनुपम्य नाचती वैष्णव । अनुपम्य गौरव तयांचे ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनीं । अनुपम्य चरणीं संताचिये ॥५॥
अभंग ३४२
अनुपम्य उदार नाम । अनुपम्य सकाम संत तें ॥१॥
अनुपम्य पंढरीसी जाती । अनुपम्य नाचती वाळुवंटी ॥२॥
अनुपम्य टाळ घोळ अनुपम्य रसाळ वाद्यें वाजती ॥३॥
अनुपम्य संतमेळ । अनुपम्य प्रेमळ नाम घेती ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनी । अनुपम्य आयणी चुकले ॥५॥
अनुपम्य पंढरीसी जाती । अनुपम्य नाचती वाळुवंटी ॥२॥
अनुपम्य टाळ घोळ अनुपम्य रसाळ वाद्यें वाजती ॥३॥
अनुपम्य संतमेळ । अनुपम्य प्रेमळ नाम घेती ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनी । अनुपम्य आयणी चुकले ॥५॥
अभंग ३४३
अनुपम्य पुराणं सांगर्ती सर्वथा । अनुपम्य तत्त्वतां पंढरीये ॥१॥
अनुपम्य योग अनुपम्य याग । अनुपम्य अनुराग पंढरीये ॥२॥
अनुपम्य ध्यान । अनुपम्य धारणा । अनुपम्य पंढरीराणा विटेवरी ॥३॥
अनुपम्य क्षेत्र तीर्थ तें पवित्र । अनुपम्य गोत्र उद्धरती ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनी । अनुपम्य भुवनीं नांदतसे ॥५॥
अनुपम्य योग अनुपम्य याग । अनुपम्य अनुराग पंढरीये ॥२॥
अनुपम्य ध्यान । अनुपम्य धारणा । अनुपम्य पंढरीराणा विटेवरी ॥३॥
अनुपम्य क्षेत्र तीर्थ तें पवित्र । अनुपम्य गोत्र उद्धरती ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनी । अनुपम्य भुवनीं नांदतसे ॥५॥
अभंग ३४४
उपदेश अनुपम्य खुण । विटे समचरण शोभले ॥१॥
अनुपम्य सदैव भाग्य ज्यांचें । अनुपम्य वाचे नाम गाती ॥२॥
अनुपम्य जातीं पंढरीये । अनुपम्य वस्ती होय पंढरीये ॥३॥
अनुपम्य ते भाग्याचे । विठ्ठल वाचे आळविती ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनीं । अनुपम्य वदनी गाती नाम ॥५॥
अनुपम्य सदैव भाग्य ज्यांचें । अनुपम्य वाचे नाम गाती ॥२॥
अनुपम्य जातीं पंढरीये । अनुपम्य वस्ती होय पंढरीये ॥३॥
अनुपम्य ते भाग्याचे । विठ्ठल वाचे आळविती ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनीं । अनुपम्य वदनी गाती नाम ॥५॥
अभंग ३४५
अनुपम्य ज्ञान अनुपम्य मतें । अनुपम्य सरतें पंढरीयें ॥१॥
अनुपम्य वेद अनुपम्य शास्त्र । अनुपम्य पवित्र पंढरीये ॥२॥
अनुपम्य भक्ति अनुपम्य मुक्ति । अनुपम्य वेदोक्ती पंढरीये ॥३॥
अनुपम्य कळा अनुपम्य सोहळा । अनुपम्य जिव्हाळा पंढरीये ॥४॥
अनुपम्य दया अनुपम्य शांती । अनुपम्य विरक्ति एका जनार्दनीं ॥५॥
अनुपम्य वेद अनुपम्य शास्त्र । अनुपम्य पवित्र पंढरीये ॥२॥
अनुपम्य भक्ति अनुपम्य मुक्ति । अनुपम्य वेदोक्ती पंढरीये ॥३॥
अनुपम्य कळा अनुपम्य सोहळा । अनुपम्य जिव्हाळा पंढरीये ॥४॥
अनुपम्य दया अनुपम्य शांती । अनुपम्य विरक्ति एका जनार्दनीं ॥५॥
अभंग ३४६
आनुपम्य भाग्य नांदतें पंढरी । विठ्ठल निर्धारीं उभ जेथें ॥१॥
अनुपम्य वाहे पुढें चंद्रभागा । दोषा जातीं भंगा नाम घेतां ॥२॥
अनुपम्य मध्यें पुंडलीके मुनी । अनुपम्य चरणीं मिठी त्याच्या ॥३॥
संत शोभती दोही बाहीं । अनुपम्य देहीं सुख वाटे ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनीं ठाव । अनुपम्य पंढरीराव विटेवरी ॥५॥
अनुपम्य वाहे पुढें चंद्रभागा । दोषा जातीं भंगा नाम घेतां ॥२॥
अनुपम्य मध्यें पुंडलीके मुनी । अनुपम्य चरणीं मिठी त्याच्या ॥३॥
संत शोभती दोही बाहीं । अनुपम्य देहीं सुख वाटे ॥४॥
अनुपम्य एका जनार्दनीं ठाव । अनुपम्य पंढरीराव विटेवरी ॥५॥
अभंग ३४७
अनुपम्य घनदाट । करिती बोभाट अनुपम्य ॥१॥
पंढरीसी जाती अनुपम्य । धन्य जन्म अनुपम्य त्यांचा ॥२॥
अनुपम्य त्यांच्या पुण्या नाहीं पार । अनुपम्य निर्धार सुख त्यांसी ॥३॥
अनुपम्य दशा आली त्यांच्या दैवा । अनुपम्या देवा चुकले ते ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनीं । पंढरीं सांडोनि नेम नाहीं ॥५॥
पंढरीसी जाती अनुपम्य । धन्य जन्म अनुपम्य त्यांचा ॥२॥
अनुपम्य त्यांच्या पुण्या नाहीं पार । अनुपम्य निर्धार सुख त्यांसी ॥३॥
अनुपम्य दशा आली त्यांच्या दैवा । अनुपम्या देवा चुकले ते ॥४॥
अनुपम्य शरण एका जनार्दनीं । पंढरीं सांडोनि नेम नाहीं ॥५॥
अभंग ३४८
पंचक्रोशीचें आंत । पावन तीर्थ हें समस्त ॥१॥
धन्य पंढरीचा महिमा । नाहीं द्यावया उपमा ॥२॥
तीर्थ क्षेत्र देव । ऐसा नाहीं कोठें ठव ॥३॥
नगर प्रदक्षिणा । शरण एका जनार्दना ॥४॥
धन्य पंढरीचा महिमा । नाहीं द्यावया उपमा ॥२॥
तीर्थ क्षेत्र देव । ऐसा नाहीं कोठें ठव ॥३॥
नगर प्रदक्षिणा । शरण एका जनार्दना ॥४॥
अभंग ३४९
इच्छिताती देव पंढरीचा वास । न मिळे सौरस तयां कांहीं ॥१॥
ऐसें श्रेष्ठ क्षेत्र उत्तमा उत्तम । याहुनी सुगम आहे कोठें ॥२॥
जनार्दनाचा एक म्हणतसे भावें । तीर्थ ते वंदावें पंढरी सदा ॥३॥
ऐसें श्रेष्ठ क्षेत्र उत्तमा उत्तम । याहुनी सुगम आहे कोठें ॥२॥
जनार्दनाचा एक म्हणतसे भावें । तीर्थ ते वंदावें पंढरी सदा ॥३॥
अभंग ३५०
प्रयागादि क्षेत्रें आहेत कल्पकोडी । तया आहे खोडी एक एक ॥१॥
मुंडन ती काया निराहार राहणें । येथेम न मुंडणें काया कांहीं ॥२॥
म्हणोनी सर्व तीर्थामाजी उत्तम ठाव । एका जनार्दनीं जीव ठसावला ॥३॥
मुंडन ती काया निराहार राहणें । येथेम न मुंडणें काया कांहीं ॥२॥
म्हणोनी सर्व तीर्थामाजी उत्तम ठाव । एका जनार्दनीं जीव ठसावला ॥३॥
अभंग ३५१
उदंड मंत्र उदंड तीर्थे । परी पवित्र निर्धार पंढरीये ॥१॥
उदंड महिमा उदंड वर्णिला । परी या विठ्ठलावांचुनी नाहीं ॥२॥
उदंड भक्त उदंड शिरोमणी । एका जनार्दनीं चरण उदंडची ॥३॥
उदंड महिमा उदंड वर्णिला । परी या विठ्ठलावांचुनी नाहीं ॥२॥
उदंड भक्त उदंड शिरोमणी । एका जनार्दनीं चरण उदंडची ॥३॥
अभंग ३५२
बहुत तीर्थ क्षेत्रें बहुतापरी । न पावती सरी पंढरीची ॥१॥
वाहे दक्षिणभाग भीमा । पैल परमात्मा विटेवरी ॥२॥
मध्य स्थळीं पुडंलीक । दरुशनें देख उद्धार ॥३॥
वाहे तीर्थ चंद्रभागा । देखतां भंग पातकां ॥४॥
एका जनार्दनीं सार । क्षराक्षर पंढरी हे ॥५॥
वाहे दक्षिणभाग भीमा । पैल परमात्मा विटेवरी ॥२॥
मध्य स्थळीं पुडंलीक । दरुशनें देख उद्धार ॥३॥
वाहे तीर्थ चंद्रभागा । देखतां भंग पातकां ॥४॥
एका जनार्दनीं सार । क्षराक्षर पंढरी हे ॥५॥
अभंग ३५३
उदंड तीर्थें क्षेत्रें पाहातां दिठीं । नाहीं सृष्टी तारक ॥१॥
स्नानें पावती मुक्ति जगा । ऐशी चंद्रभागा समर्थ ॥२॥
पुडलिका नमस्कार । सकळ पूर्वजां उद्धार ॥३॥
पाहतां राउळाची ध्वजा । मुक्ती सहजा राबती ॥४॥
एका जनार्दनीं विठ्ठल भेटी । मग लाभा नये तुटी ॥५॥
स्नानें पावती मुक्ति जगा । ऐशी चंद्रभागा समर्थ ॥२॥
पुडलिका नमस्कार । सकळ पूर्वजां उद्धार ॥३॥
पाहतां राउळाची ध्वजा । मुक्ती सहजा राबती ॥४॥
एका जनार्दनीं विठ्ठल भेटी । मग लाभा नये तुटी ॥५॥
अभंग ३५४
उदंड तीर्थ महिमा वर्णिला । परी नाहीं भेटला पांडुरंग ॥१॥
पंढरींसारखे तीर्थ महीवरी । न देखों चराचरीं त्रैलोक्यांत ॥२॥
ऐसा नामघोष संतांचा मेळ । ऐस भक्त्कल्लोळ नाहीं कोठें ॥३॥
एका जनार्दनीं अनाथा कारण । पढरीं निर्माण भूवैकुंठ ॥४॥
पंढरींसारखे तीर्थ महीवरी । न देखों चराचरीं त्रैलोक्यांत ॥२॥
ऐसा नामघोष संतांचा मेळ । ऐस भक्त्कल्लोळ नाहीं कोठें ॥३॥
एका जनार्दनीं अनाथा कारण । पढरीं निर्माण भूवैकुंठ ॥४॥
अभंग ३५५
प्रभासादि क्षेत्रें सप्तपुर्या असती । परी सरी न पावती पंढरीची ॥१॥
दरुशनें चित्त निवे पाहतां बरवें । शंख चक्र मिरवे चहुं करीं ॥२॥
पीतांबर परिधान वैजयंती माळा । शोभे सोनसळा अंगावरी ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहतां रुपडें । उभें तें उघडें विटेवरी ॥४॥
दरुशनें चित्त निवे पाहतां बरवें । शंख चक्र मिरवे चहुं करीं ॥२॥
पीतांबर परिधान वैजयंती माळा । शोभे सोनसळा अंगावरी ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहतां रुपडें । उभें तें उघडें विटेवरी ॥४॥
अभंग ३५६
उदंड क्षेत्राची पाहिली रचना । पंढरी ते जाणा भुवैकुंठ ॥१॥
तीर्थ आणि देव संतसमागम । ऐसें सर्वोत्तम कोठें नाहीं ॥२॥
सागरादि तीर्थ पाहतां पाहिलें । परी मन हें वेधलें पंढरीये ॥३॥
एका जनार्दनीं सुखाची विश्रांती । पाहतां विठ्ठलमुर्ति लाभ बहु ॥४॥
तीर्थ आणि देव संतसमागम । ऐसें सर्वोत्तम कोठें नाहीं ॥२॥
सागरादि तीर्थ पाहतां पाहिलें । परी मन हें वेधलें पंढरीये ॥३॥
एका जनार्दनीं सुखाची विश्रांती । पाहतां विठ्ठलमुर्ति लाभ बहु ॥४॥
अभंग ३५७
उदंड तीर्थे उदंड क्षेत्रें । परि पवित्र पंढरी ॥१॥
उदंड देव उदंड दैवतें । परि कृपांवतं विठ्ठल ॥२॥
उदंड भक्त उदंड संत । परी कृपावंत पुडलीक ॥३॥
उदंड गातो एक एका । परी एका जनार्दनीं सखा ॥४॥
उदंड देव उदंड दैवतें । परि कृपांवतं विठ्ठल ॥२॥
उदंड भक्त उदंड संत । परी कृपावंत पुडलीक ॥३॥
उदंड गातो एक एका । परी एका जनार्दनीं सखा ॥४॥
अभंग ३५८
जें जें क्षेत्र जें जें स्थळीं । तें तें बळी आपुलें ठायीं ।१॥
परे ऐसें माहात्म्य नाहीं कोठें । जें प्रत्यक्ष भेटे हरिहर ॥२॥
ऐत संतसामगाम । ऐसा निरुपम नाममाहिमा ॥३॥
दिंडी टके मृदंग नाद । नाहींभेद यातीसी ॥४॥
एका जनार्दनीं निजसार । पंढरी माहेर भुलोकीं ॥५॥
ऐत संतसामगाम । ऐसा निरुपम नाममाहिमा ॥३॥
दिंडी टके मृदंग नाद । नाहींभेद यातीसी ॥४॥
एका जनार्दनीं निजसार । पंढरी माहेर भुलोकीं ॥५॥
अभंग ३५९
बहु क्षेत्रें बहु तीर्थ । बहु दैवतें असतीं ॥१॥
परी नये पंढरीराम । वाउगा श्रम होय अंतीं ॥२॥
देव भक्त आणि नाम । ऐसें उत्तम नाहीं कोठें ॥३॥
एका जनर्दनी तिहींचा मेळ । पाहतां भूमंडळ पंढरीये ॥४॥
परी नये पंढरीराम । वाउगा श्रम होय अंतीं ॥२॥
देव भक्त आणि नाम । ऐसें उत्तम नाहीं कोठें ॥३॥
एका जनर्दनी तिहींचा मेळ । पाहतां भूमंडळ पंढरीये ॥४॥
अभंग ३६०
गंगा सागरादि तीर्थे भूमीवरी । परि पंढारीची सरी न पवती ॥१॥
श्रेष्ठांमांजी श्रेष्ठ तीर्थ पं समर्थ । दरुशनें मनोरथ पूर्ण होती ॥२॥
ऐसी चंद्रभागा ऐसा पुंडलीक । ऐसे वैष्णव देखे नाही कोठें ॥३॥
गाताती वैष्णव आनंदें नाचती । सदोदित कीर्ति विठ्ठलाची ॥४॥
एका जनार्दनीं पंढरीचा हाट । भूवैकुंठ पेठ पंढरी देखा ॥५॥
श्रेष्ठांमांजी श्रेष्ठ तीर्थ पं समर्थ । दरुशनें मनोरथ पूर्ण होती ॥२॥
ऐसी चंद्रभागा ऐसा पुंडलीक । ऐसे वैष्णव देखे नाही कोठें ॥३॥
गाताती वैष्णव आनंदें नाचती । सदोदित कीर्ति विठ्ठलाची ॥४॥
एका जनार्दनीं पंढरीचा हाट । भूवैकुंठ पेठ पंढरी देखा ॥५॥
अभंग ३६१
प्रयागादि तीर्थे आहेत समर्थ । परी पुरती मनोरथ पंढरीये ॥१॥
बहुत ते साक्ष देती या स्थळासी । सदा तो मनासी शिव ध्याये ॥२॥
आनंद सोहळा त्रैलोक्य अगाध । पंढरीये भेदाभेद नाहींसत्य ॥३॥
एका जनार्दनी क्षेत्रवासी जन । देवा ते समान सत्य होती ॥४॥
बहुत ते साक्ष देती या स्थळासी । सदा तो मनासी शिव ध्याये ॥२॥
आनंद सोहळा त्रैलोक्य अगाध । पंढरीये भेदाभेद नाहींसत्य ॥३॥
एका जनार्दनी क्षेत्रवासी जन । देवा ते समान सत्य होती ॥४॥
अभंग ३६२
समुद्रवलयांकित पृथ्वी पाहतां । ऐसें तीर्थ सर्वथा नाहीं कोठें ॥१॥
भाविकांचें माहेर जाणा पंढरपुर । विठ्ठल विटेवर उभा असे ॥२॥
एका जनार्दनीम तयाचाचि ठसा । भरुनि आकाशा उरलासे ॥३॥
भाविकांचें माहेर जाणा पंढरपुर । विठ्ठल विटेवर उभा असे ॥२॥
एका जनार्दनीम तयाचाचि ठसा । भरुनि आकाशा उरलासे ॥३॥
अभंग ३६३
उत्तम तें क्षेत्र उत्तम तें स्थळ । धन्य ते राऊळ पाहतां डोळां ॥१॥
एक एक तीर्थ घडती कॊटी वेळां । चंद्रभागा डोळां देखिलिया ॥२॥
गंगा प्रदक्षिणा समुद्राचे स्नान । परी हें महिमान नाहीं कोठें ॥३॥
वैष्णवांचा मेळ करिती गदारोळ । दिंडी पताका घोळ नोहे कोठें ॥४॥
एका जनार्दानी सारांचे हें सार । पंढरी मोहरे भाविकांसी ॥५॥
एक एक तीर्थ घडती कॊटी वेळां । चंद्रभागा डोळां देखिलिया ॥२॥
गंगा प्रदक्षिणा समुद्राचे स्नान । परी हें महिमान नाहीं कोठें ॥३॥
वैष्णवांचा मेळ करिती गदारोळ । दिंडी पताका घोळ नोहे कोठें ॥४॥
एका जनार्दानी सारांचे हें सार । पंढरी मोहरे भाविकांसी ॥५॥
अभंग ३६४
देव भक्त दोन्हीं तीर्थ क्षेत्र नाम । ऐसा एक संभ्रम कोठें नाहीं ॥१॥
प्रयागादी तीर्थ पहाती पाहतां । न बैसे तत्त्वतां मन माझें ॥२॥
पंढरीची ऐसा आहे समागम । म्हणोनि भवभ्रम हरलासे ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहतां विठ्ठल देव । फिटला तो भेव संसाराचा ॥४॥
प्रयागादी तीर्थ पहाती पाहतां । न बैसे तत्त्वतां मन माझें ॥२॥
पंढरीची ऐसा आहे समागम । म्हणोनि भवभ्रम हरलासे ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहतां विठ्ठल देव । फिटला तो भेव संसाराचा ॥४॥
अभंग ३६५
सकळीक तीर्थे पाहतां डोळा । निवांत नोहे हृदयकमळा ॥१॥
पाहतां तीर्थे चंद्रभागा । सकळ दोष गेले । भंगा ॥२॥
पाहती विठ्ठल सांवळा । परब्राह्मा डोळां देखियेलें ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहोनी ध्यान । भुललें मन त्या ठायीं ॥४॥
पाहतां तीर्थे चंद्रभागा । सकळ दोष गेले । भंगा ॥२॥
पाहती विठ्ठल सांवळा । परब्राह्मा डोळां देखियेलें ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहोनी ध्यान । भुललें मन त्या ठायीं ॥४॥
अभंग ३६६
पावन क्षेत्र पंढरपुर । पावन तीर चंद्रभागा ॥१॥
पावन संत पुडलीक । पावन देख श्री विठ्ठल ॥२॥
पावन देह गेलीया तेथें । होती जीवनमुक्त सर्व जीव ॥३॥
एका जनार्दानीं पावन । पावन पंढरी अधिष्ठिन ॥४॥
पावन संत पुडलीक । पावन देख श्री विठ्ठल ॥२॥
पावन देह गेलीया तेथें । होती जीवनमुक्त सर्व जीव ॥३॥
एका जनार्दानीं पावन । पावन पंढरी अधिष्ठिन ॥४॥
अभंग ३६७
अवघें आनंदाचें । क्षेत्रं विठ्ठल देवांचे ॥१॥
अवघें हे पावन । तीर्थ चंद्रभागा स्नान ॥२॥
अवघे संतजन । पुंडलिकासी वंदन ॥३॥
अवघा विठ्ठल देव । एका जनार्दनीं भाव ॥४॥
अवघें हे पावन । तीर्थ चंद्रभागा स्नान ॥२॥
अवघे संतजन । पुंडलिकासी वंदन ॥३॥
अवघा विठ्ठल देव । एका जनार्दनीं भाव ॥४॥
अभंग ३६८
अवघें परब्रह्मा क्षेत्र ।अवघें तेथें तें पवित्र ॥१॥
अवघा पर्वकाळ । अवघे दैवाचे सकळ ॥२॥
अवघीयां दुःख नाहीं । अवघे सुखाचि तया ठायीं ॥३॥
अवघे आनंदभरित । एका जनार्दनीं सदोदित ॥४॥
अवघा पर्वकाळ । अवघे दैवाचे सकळ ॥२॥
अवघीयां दुःख नाहीं । अवघे सुखाचि तया ठायीं ॥३॥
अवघे आनंदभरित । एका जनार्दनीं सदोदित ॥४॥
अभंग ३६९
अवघें क्षेत्र पंढरी । अवघा आनंद घरोघरीं ॥१॥
अवघा विठ्ठलचि देव । अवघा अवघिया एक भाव ॥२॥
अवघे समदृष्टी पहाती । अवघे विठ्ठलाचि गाती ॥३॥
अवघे ते दैवाचे । एका जनार्दनीं साचे ॥४॥
अवघा विठ्ठलचि देव । अवघा अवघिया एक भाव ॥२॥
अवघे समदृष्टी पहाती । अवघे विठ्ठलाचि गाती ॥३॥
अवघे ते दैवाचे । एका जनार्दनीं साचे ॥४॥
अभंग ३७०
नाभीकमळी जन्मला ब्रह्मा । तया न कळे महिमा ॥१॥
पंढरी क्षेत्र हें जुनाट । भुवैकुंठ साजिरीं ॥२॥
भाळे भोळे येती आधीं । तुटती उपाधी तयांची ॥३॥
एकपणें रिगतां शरणा । एक जनर्दनीं तुटे बंधन ॥४॥
पंढरी क्षेत्र हें जुनाट । भुवैकुंठ साजिरीं ॥२॥
भाळे भोळे येती आधीं । तुटती उपाधी तयांची ॥३॥
एकपणें रिगतां शरणा । एक जनर्दनीं तुटे बंधन ॥४॥
अभंग ३७१
प्रयागादि तीर्थे आहेत समर्थ । परी पुरती मनोरथ पंढरीये ॥१॥
बहुत ते साक्ष देती या स्थळासी । सदा तो मनासी शिव ध्याये ॥२॥
आनंद सोहळा त्रैलोक्य अगाध । पंढरीये भेदाभेद नाहींसत्य ॥३॥
एका जनार्दनी क्षेत्रवासी जन । देवा ते समान सत्य होती ॥४॥
बहुत ते साक्ष देती या स्थळासी । सदा तो मनासी शिव ध्याये ॥२॥
आनंद सोहळा त्रैलोक्य अगाध । पंढरीये भेदाभेद नाहींसत्य ॥३॥
एका जनार्दनी क्षेत्रवासी जन । देवा ते समान सत्य होती ॥४॥
अभंग ३७२
समुद्रवलयांकित पृथ्वी पाहतां । ऐसें तीर्थ सर्वथा नाहीं कोठें ॥१॥
भाविकांचें माहेर जाणा पंढरपुर । विठ्ठल विटेवर उभा असे ॥२॥
एका जनार्दनीम तयाचाचि ठसा । भरुनि आकाशा उरलासे ॥३॥
भाविकांचें माहेर जाणा पंढरपुर । विठ्ठल विटेवर उभा असे ॥२॥
एका जनार्दनीम तयाचाचि ठसा । भरुनि आकाशा उरलासे ॥३॥
अभंग ३७३
उत्तम तें क्षेत्र उत्तम तें स्थळ । धन्य ते राऊळ पाहतां डोळां ॥१॥
एक एक तीर्थ घडती कॊटी वेळां । चंद्रभागा डोळां देखिलिया ॥२॥
गंगा प्रदक्षिणा समुद्राचे स्नान । परी हें महिमान नाहीं कोठें ॥३॥
वैष्णवांचा मेळ करिती गदारोळ । दिंडी पताका घोळ नोहे कोठें ॥४॥
एका जनार्दानी सारांचे हें सार । पंढरी मोहरे भाविकांसी ॥५॥
एक एक तीर्थ घडती कॊटी वेळां । चंद्रभागा डोळां देखिलिया ॥२॥
गंगा प्रदक्षिणा समुद्राचे स्नान । परी हें महिमान नाहीं कोठें ॥३॥
वैष्णवांचा मेळ करिती गदारोळ । दिंडी पताका घोळ नोहे कोठें ॥४॥
एका जनार्दानी सारांचे हें सार । पंढरी मोहरे भाविकांसी ॥५॥
अभंग ३७४
देव भक्त दोन्हीं तीर्थ क्षेत्र नाम । ऐसा एक संभ्रम कोठें नाहीं ॥१॥
प्रयागादी तीर्थ पहाती पाहतां । न बैसे तत्त्वतां मन माझें ॥२॥
पंढरीची ऐसा आहे समागम । म्हणोनि भवभ्रम हरलासे ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहतां विठ्ठल देव । फिटला तो भेव संसाराचा ॥४॥
प्रयागादी तीर्थ पहाती पाहतां । न बैसे तत्त्वतां मन माझें ॥२॥
पंढरीची ऐसा आहे समागम । म्हणोनि भवभ्रम हरलासे ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहतां विठ्ठल देव । फिटला तो भेव संसाराचा ॥४॥
अभंग ३७५
सकळीक तीर्थे पाहतां डोळा । निवांत नोहे हृदयकमळा ॥१॥
पाहतां तीर्थे चंद्रभागा । सकळ दोष गेले । भंगा ॥२॥
पाहती विठ्ठल सांवळा । परब्राह्मा डोळां देखियेलें ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहोनी ध्यान । भुललें मन त्या ठायीं ॥४॥
पाहतां तीर्थे चंद्रभागा । सकळ दोष गेले । भंगा ॥२॥
पाहती विठ्ठल सांवळा । परब्राह्मा डोळां देखियेलें ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहोनी ध्यान । भुललें मन त्या ठायीं ॥४॥
अभंग ३७६
पावन क्षेत्र पंढरपुर । पावन तीर चंद्रभागा ॥१॥
पावन संत पुडलीक । पावन देख श्री विठ्ठल ॥२॥
पावन देह गेलीया तेथें । होती जीवनमुक्त सर्व जीव ॥३॥
एका जनार्दानीं पावन । पावन पंढरी अधिष्ठिन ॥४॥
पावन संत पुडलीक । पावन देख श्री विठ्ठल ॥२॥
पावन देह गेलीया तेथें । होती जीवनमुक्त सर्व जीव ॥३॥
एका जनार्दानीं पावन । पावन पंढरी अधिष्ठिन ॥४॥
अभंग ३७७
अवघें आनंदाचें । क्षेत्रं विठ्ठल देवांचे ॥१॥
अवघें हे पावन । तीर्थ चंद्रभागा स्नान ॥२॥
अवघे संतजन । पुंडलिकासी वंदन ॥३॥
अवघा विठ्ठल देव । एका जनार्दनीं भाव ॥४॥
अवघें हे पावन । तीर्थ चंद्रभागा स्नान ॥२॥
अवघे संतजन । पुंडलिकासी वंदन ॥३॥
अवघा विठ्ठल देव । एका जनार्दनीं भाव ॥४॥
अभंग ३७८
अवघें परब्रह्मा क्षेत्र ।अवघें तेथें तें पवित्र ॥१॥
अवघा पर्वकाळ । अवघे दैवाचे सकळ ॥२॥
अवघीयां दुःख नाहीं । अवघे सुखाचि तया ठायीं ॥३॥
अवघे आनंदभरित । एका जनार्दनीं सदोदित ॥४॥
अवघा पर्वकाळ । अवघे दैवाचे सकळ ॥२॥
अवघीयां दुःख नाहीं । अवघे सुखाचि तया ठायीं ॥३॥
अवघे आनंदभरित । एका जनार्दनीं सदोदित ॥४॥
अभंग ३७९
अवघें क्षेत्र पंढरी । अवघा आनंद घरोघरीं ॥१॥
अवघा विठ्ठलचि देव । अवघा अवघिया एक भाव ॥२॥
अवघे समदृष्टी पहाती । अवघे विठ्ठलाचि गाती ॥३॥
अवघे ते दैवाचे । एका जनार्दनीं साचे ॥४॥
अवघा विठ्ठलचि देव । अवघा अवघिया एक भाव ॥२॥
अवघे समदृष्टी पहाती । अवघे विठ्ठलाचि गाती ॥३॥
अवघे ते दैवाचे । एका जनार्दनीं साचे ॥४॥
अभंग ३८०
नाभीकमळी जन्मला ब्रह्मा । तया न कळे महिमा ॥१॥
पंढरी क्षेत्र हें जुनाट । भुवैकुंठ साजिरीं ॥२॥
भाळे भोळे येती आधीं । तुटती उपाधी तयांची ॥३॥
एकपणें रिगतां शरणा । एक जनर्दनीं तुटे बंधन ॥४॥
पंढरी क्षेत्र हें जुनाट । भुवैकुंठ साजिरीं ॥२॥
भाळे भोळे येती आधीं । तुटती उपाधी तयांची ॥३॥
एकपणें रिगतां शरणा । एक जनर्दनीं तुटे बंधन ॥४॥
अभंग ३८१
ऐसें पंढरीचें स्थान । याहुनी आणिक आहे कोण ॥१॥
विष्णसहित कर्पूरगौर । जेथे उभे निरंतर ॥२॥
पुढें भीवरा शोभती । पुंडलिकांची वसती ॥३॥
ऐसें सांडोनी उत्तम स्थळ । कोठें वास करुं निर्मळ ॥४॥
म्हणे जनार्दनाचा एका । प्रेमळ संत नांदती देखा ॥५॥
विष्णसहित कर्पूरगौर । जेथे उभे निरंतर ॥२॥
पुढें भीवरा शोभती । पुंडलिकांची वसती ॥३॥
ऐसें सांडोनी उत्तम स्थळ । कोठें वास करुं निर्मळ ॥४॥
म्हणे जनार्दनाचा एका । प्रेमळ संत नांदती देखा ॥५॥
अभंग ३८२
ऐसे विश्रांतींचे स्थान । आणिके ठायीं नाहीं जाण ॥१॥
तें हें जाणा पंढरपुर । मुक्त मुमुक्षुचें माहेर ॥२॥
जगीं ऐसें स्थळ । नाहीं नाहीं हो निर्मळ ॥३॥
एका जनार्दनीं निकें । भूवैकुंठं नेटकें ॥४॥
तें हें जाणा पंढरपुर । मुक्त मुमुक्षुचें माहेर ॥२॥
जगीं ऐसें स्थळ । नाहीं नाहीं हो निर्मळ ॥३॥
एका जनार्दनीं निकें । भूवैकुंठं नेटकें ॥४॥
अभंग ३८३
वेदाभ्यासं श्रमलें । पुराण वक्ते ते भागले ॥१॥
तया विश्रांतीस स्थान । अधिष्ठान पंढरी ॥२॥
शास्त्राभ्यास नेहटीं । वादावाद दाटोदाटीं ॥३॥
एका जनार्दनीं शरण । पंढरी स्थान ऐशिया ॥४॥
तया विश्रांतीस स्थान । अधिष्ठान पंढरी ॥२॥
शास्त्राभ्यास नेहटीं । वादावाद दाटोदाटीं ॥३॥
एका जनार्दनीं शरण । पंढरी स्थान ऐशिया ॥४॥
अभंग ३८४
ज्या सुखा कारणें योगाभ्यास । शरीर दंड काय क्लेश । तें उभें आहे अपैस । भीमातीरीं वाळुवंटीं ॥१॥
न लगे दंडन मुंडनी आटी । योगायागाची कसवटी । मोकळी राहाटी । कुंथाकुंठी नाहीं येथें ॥२॥
न लगे अष्टांग धूम्रपान । वायु आहार पांचग्र्नि साधन । नग्न मौन एकांत स्थान । आटाआटी न करणे ॥३॥
धरुनियां संतसंग । पाहें पाहे पांडुरंग देईन । सुख अव्यंग । एका जनार्दनीं निर्धारें ॥४॥
न लगे दंडन मुंडनी आटी । योगायागाची कसवटी । मोकळी राहाटी । कुंथाकुंठी नाहीं येथें ॥२॥
न लगे अष्टांग धूम्रपान । वायु आहार पांचग्र्नि साधन । नग्न मौन एकांत स्थान । आटाआटी न करणे ॥३॥
धरुनियां संतसंग । पाहें पाहे पांडुरंग देईन । सुख अव्यंग । एका जनार्दनीं निर्धारें ॥४॥
अभंग ३८५
जप तपें तपता कोटीं । होती हिंपुटी भाग्यहीन ॥१॥
तया विश्रांतीसी स्थान । पंढरी जाण भुमंडली ॥२॥
योगयाग धूम्रपान करिती । नोहे प्राप्ति तयासी ॥३॥
तो उभा कटीं कर ठेवुनी । समचरणीं विटेवरी ॥४॥
एका जनार्दनीं पाहातां । दिठीं कंदर्प कोटी वोवाळिजे ॥५॥
तया विश्रांतीसी स्थान । पंढरी जाण भुमंडली ॥२॥
योगयाग धूम्रपान करिती । नोहे प्राप्ति तयासी ॥३॥
तो उभा कटीं कर ठेवुनी । समचरणीं विटेवरी ॥४॥
एका जनार्दनीं पाहातां । दिठीं कंदर्प कोटी वोवाळिजे ॥५॥
अभंग ३८६
दुस्तर मार्ग आटाआटी । पंढरी सृष्ती तारक ॥१॥
कोणा न लगे दंडन । कायापीडन कष्ट ते ॥२॥
नको उपवास विधीचा पडदा । शुद्ध अशुद्धा न पहावें ॥३॥
मुगुटमणीं पुंडलीक । दरुशनें पातक हरतसे ॥४॥
एका जनर्दनीं निर्मळ । पंढरी स्थळ सर्वांसी ॥५॥
कोणा न लगे दंडन । कायापीडन कष्ट ते ॥२॥
नको उपवास विधीचा पडदा । शुद्ध अशुद्धा न पहावें ॥३॥
मुगुटमणीं पुंडलीक । दरुशनें पातक हरतसे ॥४॥
एका जनर्दनीं निर्मळ । पंढरी स्थळ सर्वांसी ॥५॥
अभंग ३८७
जें देवा दुर्लभ स्थान । मनुष्यासी तें सोपें जाण ॥१॥
या ब्रह्माडांमाझारीं । सृष्टी जाणावी पंढरी ॥२॥
एक एक पाऊल तत्त्वतां । घडे अश्वमेध पुण्यता ॥३॥
एका जनार्दनीं ठसा । विठ्ठल उभाची सरसा ॥४॥
या ब्रह्माडांमाझारीं । सृष्टी जाणावी पंढरी ॥२॥
एक एक पाऊल तत्त्वतां । घडे अश्वमेध पुण्यता ॥३॥
एका जनार्दनीं ठसा । विठ्ठल उभाची सरसा ॥४॥
अभंग ३८८
उभा देव उभा देव । निरसी भेव भविकांचे ॥१॥
न लगे कांही खटाटेप । पेठ सोपी पंढरी ॥२॥
नको नको वेदपाठ । सोपी वाट पंढरी ॥३॥
शास्त्रांची तो भरोवरी । सांडी दुरी पंढरीचे ॥४॥
योगयाग तीर्थ तप । उघडती अमुप पंढरीये ॥५॥
एका जनार्दनीं स्वयं ब्रह्मा । नांदे निष्काम पंढरीये ॥६॥
न लगे कांही खटाटेप । पेठ सोपी पंढरी ॥२॥
नको नको वेदपाठ । सोपी वाट पंढरी ॥३॥
शास्त्रांची तो भरोवरी । सांडी दुरी पंढरीचे ॥४॥
योगयाग तीर्थ तप । उघडती अमुप पंढरीये ॥५॥
एका जनार्दनीं स्वयं ब्रह्मा । नांदे निष्काम पंढरीये ॥६॥
अभंग ३८९
बहु मार्ग बहुतापरी । परी न पावती सरी पंढरीची ॥१॥
ज्या ज्या मार्गे जातां वाता । कर्म कर्मथा लागती ॥२॥
जेथें नाहीं कार्माकार्मा । सोपें वर्म पंढरीये ॥३॥
न लगे उपास तीर्थविधी । सर्व सिद्धि चंद्रभागा ॥४॥
म्हणोनि पंढरीसी जावें । जीवेभावें एका जनार्दनी ॥५॥
ज्या ज्या मार्गे जातां वाता । कर्म कर्मथा लागती ॥२॥
जेथें नाहीं कार्माकार्मा । सोपें वर्म पंढरीये ॥३॥
न लगे उपास तीर्थविधी । सर्व सिद्धि चंद्रभागा ॥४॥
म्हणोनि पंढरीसी जावें । जीवेभावें एका जनार्दनी ॥५॥
अभंग ३९०
व्यास वाल्मिक नारद मुनी । नित्य चिंतित चिंतनी । येती पंढरपुरभुवनीं । श्रीविठ्ठल दरुशना ॥१॥
मिळोनि सर्वांची मेळ । गाती नाचती कल्लोळ । विठ्ठल स्नेहाळ । तयालागीं पहाती ॥२॥
करिती भीवरेचें स्नान । पुंडलिका अभिवंदन । एका जनार्दनीं स्तवन । करिती विठ्ठलाचें ॥३॥
मिळोनि सर्वांची मेळ । गाती नाचती कल्लोळ । विठ्ठल स्नेहाळ । तयालागीं पहाती ॥२॥
करिती भीवरेचें स्नान । पुंडलिका अभिवंदन । एका जनार्दनीं स्तवन । करिती विठ्ठलाचें ॥३॥
अभंग ३९१
देखोनिया देवभक्त । सनकादिक आनंदात ॥१॥
म्हणती जावें पंढरपुरा । पाहूं दीनांचा सोयरा ॥२॥
आनंदें सनकादिक । पाहूं येती तेथें देख ॥३॥
विठ्ठलचरणीं । शरण एका जनार्दनीं ॥४॥
म्हणती जावें पंढरपुरा । पाहूं दीनांचा सोयरा ॥२॥
आनंदें सनकादिक । पाहूं येती तेथें देख ॥३॥
विठ्ठलचरणीं । शरण एका जनार्दनीं ॥४॥
अभंग ३९२
देव भक्त एके ठायी । संतमेळ तया गांवीं ॥१॥
तें हें जाणा पंढरपुर । देव उभा विटेवर ॥२॥
भक्त येती लोटांगणीं । देव पुरवी मनोरथ मनीं ॥३॥
धांवे सामोरा तयासी । आलिगुन क्षेम पुसीं ॥४॥
ऐशी आवडी मानी मोठी । एका जनार्दनीं घाली मिठी ॥५॥
तें हें जाणा पंढरपुर । देव उभा विटेवर ॥२॥
भक्त येती लोटांगणीं । देव पुरवी मनोरथ मनीं ॥३॥
धांवे सामोरा तयासी । आलिगुन क्षेम पुसीं ॥४॥
ऐशी आवडी मानी मोठी । एका जनार्दनीं घाली मिठी ॥५॥
अभंग ३९३
उभारुनी ब्राह्मा पाहतसे वाट । पीतांबर नीट सांवरुनी ॥१॥
आलियासी इच्छा मिळतसे दान । जया जें कारण पाहिजे तें ॥२॥
भुक्ति मुक्ति तेथें लोळती अंगणीं । कोन तेथें मनीं वास नाहीं ॥३॥
कामधेनु कल्पतरु चिंतामणी । लोळती अंगणीं पढरीये ॥४॥
एका जनार्दनीं महा लाभ आहे । जो नित्य न्हाये चंद्रभागे ॥५॥
आलियासी इच्छा मिळतसे दान । जया जें कारण पाहिजे तें ॥२॥
भुक्ति मुक्ति तेथें लोळती अंगणीं । कोन तेथें मनीं वास नाहीं ॥३॥
कामधेनु कल्पतरु चिंतामणी । लोळती अंगणीं पढरीये ॥४॥
एका जनार्दनीं महा लाभ आहे । जो नित्य न्हाये चंद्रभागे ॥५॥
अभंग ३९४
जो परात्पर परेपरता । आदि मध्य अंत नाहीं पाहतां ।
आगमानिगमां न कळे सर्वथा । तो पंढरीये उभा राहिला ॥१॥
धन्य धन्य पाडुरंग भोवतां शोभें संतसंग ।
धन्य भाग्याचे जे सभाग्य तेचि पंढरी पाहती ॥२॥
निरा भिवरापुढें वाहे । मध्य पुडंलीक उभा आहे ।
समदृष्टी चराचरी विठ्ठल पाहें । तेचि भाग्याचे नारीनर ॥३॥
नित्य दिवाळी दसरा । सदा आनंद पंढरपुरा ।
एका जनार्दनी निर्धार । धन्य भाग्याचे नारी नर ॥४॥
आगमानिगमां न कळे सर्वथा । तो पंढरीये उभा राहिला ॥१॥
धन्य धन्य पाडुरंग भोवतां शोभें संतसंग ।
धन्य भाग्याचे जे सभाग्य तेचि पंढरी पाहती ॥२॥
निरा भिवरापुढें वाहे । मध्य पुडंलीक उभा आहे ।
समदृष्टी चराचरी विठ्ठल पाहें । तेचि भाग्याचे नारीनर ॥३॥
नित्य दिवाळी दसरा । सदा आनंद पंढरपुरा ।
एका जनार्दनी निर्धार । धन्य भाग्याचे नारी नर ॥४॥
अभंग ३९५
तयां ठायीं अभिमान नुरे । कोड अंतरीचें पुरे ॥१॥
तें हें जाणा पंढरपूर । उभ देव विटेवरी ॥२॥
आलिंगनें काया । होतासे तया ठाया ॥३॥
चंद्रभागे स्नान । तेणें पुर्वजा उद्धरणा ॥४॥
एका जनार्दनीं शरण । पंढरी भूवैकुंठ जाण ॥५॥
तें हें जाणा पंढरपूर । उभ देव विटेवरी ॥२॥
आलिंगनें काया । होतासे तया ठाया ॥३॥
चंद्रभागे स्नान । तेणें पुर्वजा उद्धरणा ॥४॥
एका जनार्दनीं शरण । पंढरी भूवैकुंठ जाण ॥५॥
अभंग ३९६
पंढरीये अन्नादान । तिळभरी घडती जाण ॥१॥
तेणें घडती अश्वमेध । पाताकापासोनि होती शुद्ध ॥२॥
अठरा वर्न यती । भेद नाही तेथें जाती ॥३॥
अवघे रंगले चिंतनीं । मुर्खी नाम गाती कीर्तनीं ॥४॥
शुद्ध अशुद्धची बाधा । एका जनार्दनीं नोहे कदा ॥५॥
तेणें घडती अश्वमेध । पाताकापासोनि होती शुद्ध ॥२॥
अठरा वर्न यती । भेद नाही तेथें जाती ॥३॥
अवघे रंगले चिंतनीं । मुर्खी नाम गाती कीर्तनीं ॥४॥
शुद्ध अशुद्धची बाधा । एका जनार्दनीं नोहे कदा ॥५॥
अभंग ३९७
वसती सदा पंढरीसी । नित्य नेमें हरी दरुशनासी । तयां सारखे पुण्यराशी । त्रिभुवनीं दुजे नाहीत ॥१॥
धन्य क्षेत्र भीवरातीर । पुढे पुंडलीक समोर । तेथें स्नान करती नर । तयां जन्म नाहीं सर्वथा ॥२॥
करती क्षेत्र प्रदक्षिणा । त्याच्यां पार नाहीं पुण्या । जगीं धन्य ते मान्य । एका जनार्दनीं म्हणतसे ॥३॥
धन्य क्षेत्र भीवरातीर । पुढे पुंडलीक समोर । तेथें स्नान करती नर । तयां जन्म नाहीं सर्वथा ॥२॥
करती क्षेत्र प्रदक्षिणा । त्याच्यां पार नाहीं पुण्या । जगीं धन्य ते मान्य । एका जनार्दनीं म्हणतसे ॥३॥
अभंग ३९८
पाहुनियां पंढरीपुर । मना आनंद अपार ॥१॥
करितां चंद्रभागें स्नान । मना होय समाधान ॥२॥
जातां पुंडलीकाचे भेटीं । न माय आनंद त्या पोटीं ॥३॥
पाहतां रखुमादेवीवर । मन होय हर्षनिर्भर ॥४॥
पाहा गोपाळपूर वेणूनाद । एका जनार्दनी परमानंद ॥५॥
करितां चंद्रभागें स्नान । मना होय समाधान ॥२॥
जातां पुंडलीकाचे भेटीं । न माय आनंद त्या पोटीं ॥३॥
पाहतां रखुमादेवीवर । मन होय हर्षनिर्भर ॥४॥
पाहा गोपाळपूर वेणूनाद । एका जनार्दनी परमानंद ॥५॥
अभंग ३९९
नित्य घडे चंद्रभागे स्नान । श्रीविठ्ठलदरुशन ॥१॥
त्याच्या पुण्या नोहे लेखा । पहा द्रुष्टी पुंडलिका ॥२॥
उजवें घेतां राऊळासी । जळती पातकांच्या रासी ॥३॥
संतांसवें कीर्तन करितां । आनंदे टाळी वाजवितां ॥४॥
मोक्ष जोडोनियां हात । तयाची वाट तो पहात ॥५॥
धन्य पंढरीचा संग । एक जनार्दनीं अभंग ॥६॥
त्याच्या पुण्या नोहे लेखा । पहा द्रुष्टी पुंडलिका ॥२॥
उजवें घेतां राऊळासी । जळती पातकांच्या रासी ॥३॥
संतांसवें कीर्तन करितां । आनंदे टाळी वाजवितां ॥४॥
मोक्ष जोडोनियां हात । तयाची वाट तो पहात ॥५॥
धन्य पंढरीचा संग । एक जनार्दनीं अभंग ॥६॥
अअभंग ४००
भागीरथी आणि भीमरथी वदतां । समान तत्वतां कलीमाजीं ॥१॥
प्रातःकाळीं नमस्मरण जो गाय । तीर्थीं सदा न्हाये पुण्य जोडे ॥२॥
वदतां वाचें नाम घडतां एक स्नान । पुनरपि न आगमन मृत्यूलोकमें ॥३॥
एक जनार्दनीं भीमरथीं वदतां । प्रयागीं समता सरी न पवे ॥४॥
प्रातःकाळीं नमस्मरण जो गाय । तीर्थीं सदा न्हाये पुण्य जोडे ॥२॥
वदतां वाचें नाम घडतां एक स्नान । पुनरपि न आगमन मृत्यूलोकमें ॥३॥
एक जनार्दनीं भीमरथीं वदतां । प्रयागीं समता सरी न पवे ॥४॥